Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

Kino va leksiya zali. 
Kino va leksiya zali tarkibidagi xonalar bloki quyidagilardan iborat: kino va 
leksiya zali, estrada va uning qoshidagi xona, kinoapparatlar xonasi, kinozal 
qoshidagi foye (u vestibyul bilan birlashtirilishi mumkin). Ekspozitsiyaning ish 
rejimidan mustaqil ravishda foydalanish maqsadida kino va leksiyalar zalini 
vestibyulga yaqin qilib joylashtirish lozim. Kino va leksiyalar zali tematik 
kinofilmlar namoyishi, seminarlar va maktab o‘quvchilari hamda katta yoshdagilar 
uchun konferensiyalar o‘tkazish uchun xizmat qiladi. Zalda, kinoproeksiya 
qurilmalaridan tashqari, eksponatlarni namoyish qilish uchun kichikroq sahna, doska 
va kartinalar, ko‘rgazmali qo‘llanmalarni osish uchun moslama, diapozitiv va 
videofilmlarni namoyish qilish uchun sharoitlar yaratilgan bo‘lishi zarur. 
Ma’muriy, ishchi, yordamchi xonalar, kutubxona. 
Bu xonalar guruhi doimiy ekspozitsiya zonasidan alohida joylashtirilishi va 
alohida xizmat kirish eshigi va vestibyulga ega bo‘lishi lozim. 
To‘garaklar va studiya xonalari turli mashg‘ulotlarni o‘tkazish uchun 
mo‘ljallangan bo‘lib, ularda turli guruhlar ishlashi uchun tezkor o‘zgartishlarni bajarish 
imkoniyatlari ko‘zda tutilishi lozim. Muzey to‘garaklari va studiyalarining ishi muzey 

---

60 
fondlari materiallari va muzey laboratoriyalari texnologiyalarini o‘rganishga 
asoslangan. Bu holat to‘garak xonalari aynan muzey fondlari va laboratoriyalari yonida 
joylashishini shartlamaydi, aksincha, bu xonalarda odamlar ko‘p yig‘ilishi, shu 
sababdan shovqin darajasi ortgani sababli, ularni imkon qadar alohida joylashtirish 
lozim. 
Ishchi xonalar – bu muzey ma’muriyati va xodimlar uchun ajratilgan kabinet 
va xonalar bo‘lib, ular, aksariyat hollarda, bosh va xizmat kirish eshiklari yonida 
joylashtiriladi. Ilmiy xodimlarning ishchi xonalari bir joyda jamlanishi yoki asosiy 
ish olib borilayotgan bo‘limlar yoniga joylashtirilishi mumkin. 
Muzeyning ilmiy kutubxonasida nafaqat joriy ilmiy adabiyotlar, balki 
kollesiyalar tarkibiga kiruvchi nodir nashrlar ham saqlanadi. Kutubxona, asosan, 
muzey xodimlariga xizmat ko‘rsatadi. Ilmiy ishlarni yuritish uchun kutubxona 
yonida maxsus xonalar ajratiladi. Ilmiy ishlar uchun mo‘ljallangan xonalar maydoni 
bitta ilmiy xodim uchun 4,5 m
2
va bo‘lim yoki sektor rahbari uchun 9 m
2
qilib qabul 
qilinadi. 
Kutubxona o‘z fondlarini muzey spesifikasiga muvofiq shakllantiradi, muzey 
xodimlari va tashrif buyuruvchilarga xizmat ko‘rsatadi. Aytish lozimki, zamonaviy 
muzeylardagi ilmiy kutubxonalarning funksiyalari quyidagi ikki parametr: 
- axborot saqlashning zamonaviy vositalari ilmiy kutubxonada kompyuter 
zallari bo‘lishini, jumladan Internet tarmog‘idan erkin foydalanish imkoniyatlari 
mavjudligi; 
- ilmiy kutubxona o‘zining alohida qismlarida tashrif buyuruvchilar 
foydalanilishiga ham mo‘ljallanganligihisobiga sezilarli darajada kengaygan.