Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

Texnik - iqtisodiy ko‘rsatkichlar: a) ishchi (topshiriq orqali 
me’yorlashtiriladi) maydon, m
2
da hisoblanadi; b) umumiy maydon 
(kommunikatsiyalarni kiritgan holda) maydon, m
2
da o‘lchanadi; v) isitiladigan 
qurilish hajmi, m
3
da hisoblanadi. 

---

119 
600 o‘ringa mo‘ljallangan madaniy-ma’rifiy markaz binosi loyihasi. 
Kino namoyishi uchun tomosha zali va kinoekran parametrlariga talablar
Kinonamoyishi qoshidagi tomoshabinlar zallarida tomoshabinlar uchun 
o‘rindiqlar chizmada tasvirlangan xudud chegarasida loyihalanishi tavsiya etiladi, 
unda:
D – zal o‘qi bo‘yicha ekrandan oxirgi qator suyanchig‘igacha bo‘lgan uzunlik; 
G – zal o‘qi bo‘yicha kinoekrandan birinchi qator suyanchig‘igacha bo‘lgan 
masofa 
G= 0,36 D. 
Kinoekran o‘lchamlari chizmada ko‘rsatilgan, unda: 
Sh – kinoekran ishchi maydoni kengligi (qiyshiq chiziq xordasi bo‘yicha)
V – ekran ishchi maydoni balandligi. 
V va Sh nisbatlarini qabul qilinishi: 
V
f
: Sh
f
= 1 : 2,2 
V
sh
: Sh
sh
= 1 : 2,35 
V
k
: Sh
k
= 1 : 1,66 
V
o
: Sh
o
= 1 : 1,37 

---

120 
Zal uzunligi (D) ga bog‘liq holda ekran kengligi (Sh) ni qabul qilish tavsiyasi: 
Sh
f
= 0,6D (0,54D) 
Sh
sh
= 0,43D (0,39D)
Sh
k
= 0,34D (0,3D) 
Sh
o
= 0,25D (0,22D) 
Ekran kengligi (Sh) ga bog‘liq holda ekrandan birinchi qator suyanchig‘igacha 
masofa (G) ni qabul qilish tavsiyasi:
G
f
kamida 0,6 Sh
f
G
sh
“ “ 0,84 Sh
sh
G
o
“ “ 1,44 Sh
o
Kinoteatrning qiyshayish radiusini D dan kam bo‘lmagan holda qabul qilinadi. 
Kinoproeksion jihozi o‘rnatiladigan tomoshabinlar zalining parametrlari 
chizmada ko‘rsatilgan, unda: 
P — proeksion masofa– kamida 0,85D
g – ko‘pi bilan 7° – kinoproektor optik o‘qinining kinoekran markazidagi 
normaldan og‘ish burchaklari
v - “ “ 8°
i - “ “ 3°
K – tepa proeksion nurdan eng yaqin ship yuzasigacha masofa – kamida 0.6 m; 
L – tomoshabinlar o‘rindiqlarining xududida pastki proeksion nurdan polgacha 
bo‘lgan masofa – kamida 1.9 m; 
T – ekran orti bo‘shlig‘i bo‘ylama chuqurligi
Keng ekranlida - 0,9 m
Kengformatli ekranlida - 1,5 m 
R – ekran chetidan devorgacha masofa: 
Tekis ekranda 
- kamida 0,985m 
Egrisimon ekranda - kamida 0,1 Sh 
Hisobiy kuzatish nuqtasidan ko‘rinishni yasashda oldi qatorda o‘tirgan 
tomoshabinning ko‘zi sathidan ushbu nuqtaga yo‘naltirilgan ko‘rish nurining 
ko‘tarilishi 0.14 m qabul qilinishi tavsiya etiladi (rekonstruksiyada 0.12 m bo‘lishi 
mumkin).
O‘tirgan tomoshabinning ko‘z sathi balandligi pol sathidan 1.2 m qilib qabul 
qilinadi.

---

121 
Sh, V va G parametrlarda indekslar ekranlarni belgilaydi: f - kengformatli, sh - 
keng, k - kashetirlangan, o - oddiy.
Qavslar ichidagilar – klublar, teatrlar va mavsumiy ishlaydigan kinoteatrlar 
uchun 
Mahalliy ishlab chiqarilgan kinoproeksion jihoz foydalanilganda – kamida 34.5 
m. 
Klub va teatrlarda ko‘pi bilan 9° qabul qilinishi mumkin. 
Tovushni bir kanalli chiqarilganda yoki tovush kuchaytirgichni ekran 
tomonlariga joylashtirilganda 0yu1-0.3 m ga yo‘l qo‘yiladi. 
*
6
Kinoteatrlarda – kinoekranning pastki zixi.