Toshkent davlat agrar universiteti agrologistika va biznes fakulteti agrosanoatda buxgalteriya hisobi yo

Moliyaviy hisobot va uning tarkibi

---

17
Moliyaviy hisob moliyaviy hisobot deb nomlanadigan qator hisobotlarni
tuzib topshirish bilan yakunlanadi. Moliyaviy hisobotning maqsadi xo’jalik
sub’ektining moliyaviy ahvoli, faoliyati, moliyaviy ahvolidagi o’zgarishlar
to’g’risidagi axborotni taqdim etishdan iborat. Biroq moliyaviy hisobot iqtisodiy
qarorlar qabul qilish uchun foydalanuvchilarga zarur bo’lgan butun axborotni o’z
ichiga olmaydi, chunki hisobot asosan avvalgi voqealarning natijalarini aks ettiradi.
O’zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya hisobi to’g’risida»gi Qonuniga
muvofiq (16-modda), yillik moliyaviy hisobot quyidagi shakllardan iborat bo’ladi:
• buxgalteriya balansi - 1-shakl;
• moliyaviy natijalar to’g’risida hisobot - 2-shakl;
• asosiy vositalar harakati to’g’risida hisobot - 3-shakl;
• pul oqimlari to’g’risida hisobot - 4-shakl;
• xususiy kapital to’g’risida hisobot - 5-shakl;
• debitorlik va kreditorlik qarzlari to’g’risida ma’lumotnoma - 2a-shakl;
• izohlar, hisob-kitoblar va tushuntirishlar.
Moliyaviy hisobotlarning izohlari tushuntirish xati ko’rinishida muntazam
ravishda taqdim etiladi. Izohlardagi ma’lumotlar taqdim etilgan moliyaviy
hisobotning har bir tegishli bandi ko’rsatilgan holda berilishi kerak.
Moliyaviy hisobotlar ma’lum bir hisobot davri yoki ma’lum bir hisobot
sanasi bo’yicha tuziladi. Bunda buxgalteriya balansi va schyotlardagi qoldiqlar
bo’yicha ma’lumotlar ma’lum bir sanaga tuziladi, moliyaviy hisobot shakllarining
qolganlari esa ma’lum bir davr uchun tuziladi. Moliyaviy hisobotning hisobot
davri 1 yanvardan 31 dekabrgacha bo’lgan kalendar yili hisoblanadi (1-BHMS, 60-
b). Moliyaviy hisobot qonun hujjatlarida ko’rsatilgan hollarda kalendar yilidan
farqli ravishda davrlar bo’yicha (oy, chorak uchun) ham taqdim etilishi mumkin.
Moliyaviy hisobotlar uchun hisobot kuni hisobot davrining oxirgi kalendar kuni
hisoblanadi. Sub’ektning yillik buxgalteriya balansi uchun hisobot kuni 31 dekabr
hisoblanadi, moliyaviy natijalar to’g’risidagi yillik hisobot uchun hisobot davri 1
yanvardan 31 dekabrgacha bo’lgan davr hisoblanadi.

---

18
Xo’jalik sub’ektining yillik moliyaviy hisoboti mulk shaklidan qat’iy nazar,
to’liq nusxalarda foydalanuvchilarga hisobot yilidan keyingi yilning (1-BHMS, 62-
63 band) 15 fevralgacha bo’lgan muddatda taqdim etiladi.
Davriy (choraklik) hisobot tarkibi yillik hisobotdan hisobot shakllari
sonining kamayishiga qarab farqlanadi.
Choraklik moliyaviy hisobot hisobot choragidan keyingi oyning 25-
kunigacha, taqdim etiladi.
Chunonchi, 1 yarim yil uchun moliyaviy hisobot shu yilning 25 iyulidan
kechiktirmay taqdim qilinishi kerak.