Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti toshkent moliya instituti

Bank kreditlari bilan bog‘liq firibgarliklar
Keyingi uch yilda faqatgina Rossiyaning o‘zidagina bu ishlarga mutaxassislashgan firibgarlar guruxi 500tadan ko‘proq insonni aldab, fuqarolarga 11 million rubldan ko‘proq zarar yetkazishga muvaffaq bo‘ldilar. Buning uchun firibgarlar internet tarmogi va ommaviy axborot vositalaridan foydalanganlar. Ular banklardan imtiyozli shartlarda 500 000 rubldan ortiq miqdorda kredit olib berishga va’da berib, salkam 52 ta xududning axolisini laqillatganlar. Xar bir kredit olishni istagan fuqaroni tashkilot xodimasi bilan mobil telefon orqali aloqaga chiqishni va Western Union tizimi orqali 500 dan 800 dollargacha pul o‘tkazishni so‘rashgan. Pul o‘tkazish tasdiqlangandan sung, tashkilot mutaxassisi kredit olmoqchi bo‘lgan insonning oldiga kelib, kerakli xujjatlarni birgalikda to‘ldirgan va unda shu jumladan, ushbu xodimga pullar fuqaroning o‘z xoxishi bilan o‘tkazilgani xaqida imzo qo‘yilgan xujjat berilgan. Shuning uchun ham internetdagi imtiyozli kreditlar olishga yordam berish xaqidagi takliflarga ishonib yurmang. Chunki «Tekin ovqat faqat qopqondagina bo‘ladi!»
Qopqon saytlar vositasidagi firibgarliklar
Masalan, ushbu usuldagi firibgarlikda maxsus sayt tashkil qilinib, unda «Bojxona organlari tomonidan konfiskatsiya qilingan tovarlar arzon narxlarda sotiladi» degan ma’nodagi soxta e’lon joylashtiriladi. Bu saytlardagi mobil telefonlar, fotoapparatlar, noutbuk kompyuterlar va boshqa maishiy buyumlar juda arzon narxlarda sotilishi xaqidagi e’lonlarni misol sifatida ko‘rsatish mumkin. Ammo xaridor bu buyumlarni faqatgina 100 foiz oldindan to‘lov shartlaridagina xarid qilishi mumkin. Firibgarlar pulni olgandan sung, uni o‘z maqsadlarida bemalol ishlataveradilar. Bu usul vositasida fuqarolarga yetkazilgan zarar miqdori esa bir necha million rublni tashkil qilgan.
WebMoney va Yandex ning sexrli xamyoni
Bunday ko‘rinishdagi “sexrli xamyonlar” vositasida cho‘ntagingizni yengillashtirish usullari internet firibgarlari orasida keng tarqalgan vositalardan biriga kiritish mumkin. Bunda quyidagi sexrli goya targ‘ib qilinadi: «Siz ko‘rsatilgan xamyonga biror bir miqdordagi pul yuborasiz va biroz vaqt o‘tganidan so‘ng xamyon sizga o‘sha pulingizni ikki-uch marta ko‘paytirilgan xolda qaytaradi». Albatta siz o‘z pulingizni qayta ko‘rmaysiz – uni firibgarlar o‘z maqsadlari uchun ishlatib bo‘lganlar. Ammo ba’zi paytlarda pulingiz bir qancha muddat o‘tganidan sung, qaytib xam keladi, bu xolda firibgarlar sizni keyingi operatsiyalarga ishontirish uchun birovning pulini boshqasiga jo‘natish kombinatsion usulidan foydalanadilar. Yodingizda tursin: internetda sexrli xamyonlar mavjud emas - agar pulingizni yuqotmoqchi bo‘lmasangiz, bunga aslo ishonmang!
Valyuta almashinishi bo‘yicha firibgarliklar
Valyuta almashinuvidan foydalanib pul ishlab olish xaqidagi takliflar xam internetda keng tarqalgan, shuning uchun ko‘pgina saytlarda bu xaqdagi takliflarni va bunday takliflar aks ettirilgan turli xildagi bannerlarni ko‘rish mumkin. Bunda firibgarlar barcha istovchilarga turli xildagi elektron valyutalarni bir-biriga almashtirgan xolda foyda olish mumkinligiga ishontirishga xarakat qiladilar. Ular, “bunday biznes valyutalarning turli almashtiruv punktlaridagi farqi tufayli juda xam foydalidir. Shuning uchun xam agar pulingizni ko‘paytirmoqchi bulsangiz, ushbu ma’lumotlarga ilova qilingan ko‘rsatmalarimizdan foydalanishingiz mumkin” - deya, sizga bu amallarni reklama qilishadi. Bunda ular sizga ikki bosqichli pul almashtiruv operatsiyasini taklif qilishadi: birinchi bosqichda siz shaxringizdagi biror bir valyuta almashtiruv punktida o‘z pulingizni chet el valyutasiga, masalan, dollarga almashtirasiz. Ikkinchisida esa internetdagi firibgarlar sizga yuborgan ko‘rsatmalarga mos keladigan chet eldagi valyuta almashinuv punktida dollardagi valyutangizni masalan, evroga almashtirish uchun junatasiz. Sizning xuddi shu pulingizni soxta valyuta almashinuv punktida firibgarlar kutib turishgan bolishadi va endi siz pullarimdan ajraldim desangiz ham bo‘laveradi. Bu ular uchun o‘ziga xos sovg‘a buladi deyishimiz ham mumkin. Ba’zida esa pulingiz kam junatilgan ekan, bizda valyuta almashtirish uchun yana buncha pul junating, chunki valyuta almashtirish uchun minimal summa quyidagi miqdorda bulishi kerak degan ma’lumotlar ham kelib qolishi mumkin.