Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

M arketing tizim i - bu q o ’yilgan maqsadlarga erishish va maqsadli b ozor
talabini qondirish uchun marketing qism larining aniq birikuvidir. Tarkib
o ’zida t o ’rtta asosiy qism — m ahsulot yoki xizm at, taqsimot (sotish), siljitish,
narxlam i birlashtiradi. Tovar va xizm atlam i olganda bozorga nim a tavsiya
etilishi sifat darajasi, sotish hajm i, kom paniyaning innovatsion darajasi,
o ’lchovning holati, alohida shartlar tadqiqotlam ing hajmi va m uddatlari
mavjud m ahsulotni sotishni t o ’xtatish paytini aniqlab olish kerak.
Marketing tizim i ijtim oiy-iqtisodiy elem entlar, subyektlar yig’indisidan
iboratdir. Marketing tizim i o ’z tarkibiga turli elem en tlam i qamrab oladi:1
• ta’minotchilar;
• raqobatchilar;
• vositachilar;
• iste’m olchilar (bozor);
• firma (kompaniya);
Marketing tizim ini shakllantirish va amal qilishi aniq o ’rab turgan m uhit
ta’sirida olib boriladi. Bu m uhitga ijtim oiy-iqtisodiy, siyosiy, m adaniy,
dem ografik va ekologik om illar kiradi.
T a ’m in o tc h ila r - a lo h id a o lin g a n ta sh k ilo t, u y u sh m a , sh a x sla r
yig’indisidan tarkib topib, firmani m oddiy, m oliyaviy va m ahsulot resurslari
bilan ta’m inlaydi.
R aqobatchilar — istak b o ’yich a, safdosh tovar b o ’yicha, tovar turi
b o ’yicha, tovar markasi b o ’yicha turkumlanadi.
M arketing b o ’yicha vositachilar - tashkilot uchun uning tovarlarini
mijozlarga yetkazish, sotish, aloqa o ’matish bo’yicha yordam ko’rsatuvchilardir.
Vositachilar — savdo, logistik, marketing va m oliyaviy vositachilaiga
b o ’linadi.
' Д а н ч е н о к J I.A . М а р к е т и н г . У ч е б н о п р а к т и ч е с к о е п о с о б и е . - М .: 2 0 0 4 с
www.ziyouz.com kutubxonasi

---