Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

M arketing kom pleksi m ahsulot yoki ishlab chiqarish b o ’lim i b o ’y ich a
marketing dasturining tarkibiy qismi sifatida ko‘rilishi m um kin, shuningdek
k om p an iyan in g bozor siyosatini asosiy y o ’nalishi b o ’yich a asoslan gan
qaror ishlab ch iq ish m aqsadi b o ’lib h isob lan gan m arketing dasturini
alohida turi sifatida ko‘rilishi m um kin. Xuddi shunday dastum i nam unaviy
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tuzilishi quyidagi b o ’lim la m i o ’z ichiga oladi:'
• maqsadli b o zo r (segm en t)n i rivojlanishini bashorat qilish;
• maqsadli bozorga nisbatan firm aning um um iy strategiyasi;
• tovar siyosati;
• kom m unikatsiya siyosati;
• sotish siyosati;
• narx siyosati;
• m a r k e tin g k o m p le k s in i a m a lg a o s h ir is h u c h u n x a r a ja tla m i
moliyalashtirish manbalari va byudjet;
• dastum ing am alga oshirilishini nazorat qilish.
Marketing dasturini ishlab chiqishda keltirilayotgan quyidagi tavsiyalami
hisobga olish m aqsadga m uvofiqdir.2
1.D astu m i “ B ozor rivojlanishini bashorat qilish” b o ’lim ida shunday
tavsiyanom alar bcriladi, y a ’ni:
• o ’xshash tovam i m ahalliy ishlab chiqarish hajmi;
• bozor ulushining hisobi;
• im koniy sotish hajmi;
• sotishning infrastruktura tuzilishi;
• t o ’lovga qodir talab darajasi va dinamikasi;
• k o ’zda tutilayotgan narx darajasi;
• tovar sifati va texnik darajasiga talablar;
• xaridning m otivi va xulq-atvor xususiyatlari;
• servisni talab etilish darajasi;
• bitta xaridning o ’rtacha hajmi va boshqalar.
2 .“ K orx o n a n in g b o z o r strategiyasi” b o ’lim ida korxon an in g asosiy