Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

muvofiqlashtirish, uning raqobatbardoshligini baholash, o ’ramani rivojlantirish,
tovar turlarini yangilash va boshqalami o ’z ichiga oladi;
• tovar harakati y o ’nalishlarini va sotishni rejalashtirish - tovarlar oqim i
y o ’llarini, qancha zahiraga ehtiyoj borligini, transport orqali tashish, qayta
o ‘rama qilish, tovaroborot va sotishdan keyingi xizm at qilish kabilam i
aniqlashdan iborat;
• reklama va sotishni rag’batlantirishni rejalashtirish - reklama vositalarini
tanlash, sotuvchilam i va xaridorlam i rag’batlantirish usullarini aniqlash,
raqiblarga ta ’sir k o ’rsatish y o ’llarini baholash demakdir;
• m oliyaviy k o ’rsatkichlam i rejalashtirish - shu jum ladan, marketing
xarajatlarini aniqlash, narxni belgilash (talab, xarajatlar, raqobatchilar,
m arketing tadbirlaridan olinadigan darom adga asoslanib)ni tashkil etadi;
• kadrlar bilan ta’m inlashning rejasi - rahbariyat va mutaxassislami jo y -
joyiga q o ’yish, kadrlar tayyorlash va malakasini oshirish, maslahatchilarni
yollash, boshqa korxonalar tajribasini o ’rganishni o ’z ichiga oladi.
M arketing nazorati u ch xil shaklda olib boriladi: strategik, yillik va
rentabellikni tekshirib borishdan iborat. Strategik nazorat - m a’lum davr
m obaynida korxona marketing faoliyatini har tom onlam a taftish qilib, uning
bozordagi haqiqiy holatiga m os kelish-kelm asligini aniqlashdir.
Y illik rejani nazoratda sotish hajmi, bozordagi ulushi, iste’m olchilam ing
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tovarlarga b o ’lgan m unosabati va boshqalar tahlil qilinadi. K orxonaning
foyda va zararlari balansi orqali va foydaning xarajatlariga solishtirish y o ’li