Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

- texnikaviy ilgvor mahsulot;
- original bo’lmagan (yangi taqlidiy) va o ’rinbosar mahsulotlar.
Bunda mutaxassislar narxga nisbatan asosiy iste’molchilaming munosabati
darajasini belgilaydilar, shuningdek, raqiblar bozorga qay darajada tezlik bilan
kirib kelishi mumkinligini o ’rganadilar. O’ziga o ’xshash o ’rinbosarlari b o’lgan
yangi mahsulot taqlidiy yoki moslashtirilgan mahsulot tarzida tasnif etiladi.
Bunday hollarda narx siyosati ilgarigi taktikasini davom ettiradi va narx darajasi
muqobil tovarlar o ’rtasida mavjud bo’lgan sifat va miqdorga qarab o’zgaradi.
Mahsulotning bozorga kirib kelishi va o ’sishi bosqichidan to ’yinish
bosqichiga harakati darajasiga qarab, narxlami puxta boshqarish narx
marketingni strategiyasini amalga oshirishning qaliti hisoblanadi.
To’yinish bosqichida narxlami ko’tarish odatda talabning ko’payishi emas,
balki ishlab chiqarish xarajatlarining qiymatini ortishi oqibatidir. Shu sababli
mahsulotning turiga qarab, erkin narxlar qo’yiladi yoki tovarlar sotish hajmini
ko’paytirish uchun narxlar pasaytiriladi.
Narx marketingida keyingi rejalarga qarab ikki muqobil narx belgilash yo’li
qo’llaniladi. Ishlab chiqarishni qisqartirish uchun narxlami bosqichma-bosqich
pasaytirish strategiyasi jami zahiralar sotib tugatilgunga qadar amalga oshiriladi.
Unga muqobil holda foydani quwatlash yo’lida qo’shimcha xarajatlar, xususan
mahsulot sotishni rag’batlantirish xarajatlarini qisqartiriladi, narxlar esa ilgarigi
darajada saqlab qolinadi. Raqiblaming bozomi tashlab chiqib ketishiga qarab,
bozor ta’minoti manbalari qisqaradi va aksariyat bunday vaziyatda shu
mahsulotga hali muhtoj bo’lgan muayyan bozor segmenti saqlanib qoladi.
Bu esa mahsulot yashash davrining so’nggi bosqichi davrida bozorda qolgan