Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
227 
hamda mazkur masalaga oid boshqa meyoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan 
vazifalarni amalga oshirish kerakligini ko‘rsatadi.
Boshlang‗ich maktab о‗qituvchilari bolaga ijtimoiylashuv jarayonida yordam 
berishlari kerak. Boshlang‗ich sinf о‗qituvchilarining pedagogik faoliyati о‗ziga xos 
xususiyatga ega bо‗lib, u bir tomondan ta‘lim jarayoni samaradorligini oshirishni, 
ikkinchi tomondan, bir qator cheklovlarni hisobga olishni о‗z ichiga oladi. Odatda, 
cheklovlar gigiyenik talablar, psixologiyaning о‗ziga xosliklari va ularning mustaqil 
ishlash kо‗nikmalarining yetishmasligi bilan yuzaga keladi. Boshqa tomondan, 
boshlang‗ich sinf о‗qituvchisining malakasini oshirish zarurati aynan boshlang‗ich 
maktab bо‗lib, bolaning shaxsiyatini shakllantirish, uning qobiliyatlarini yaxlit 
rivojlantirish, о‗rganish qobiliyatini shakllantirish va о‗rganish istagini ta‘minlash 
uchun mо‗ljallangan. Ushbu pog‗onadagi о‗quv dasturlari tabiat, jamiyat, inson va 
uning 
faoliyati 
haqidagi 
dastlabki 
tasavvurlariga 
poydevor 
bо‗luvchi 
integratsiyalashgan kurslar xarakteriga ega. Bu maqsadga erishishning muhim 
vositasi ta‘lim mazmuni va usullaridan mohirona foydalanish, ta‘lim jarayonini 
tashkil etishdir. 
Shaxsning doimiy kasbiy yо‗naltirilgan о‗z-о‗zini anglashga bо‗lgan 
ehtiyojining ortishini rag‗batlantiruvchi pedagogik shart-sharoitlarni aniqlash 
muammosi о‗z vaqtida bо‗ladi. Ayniqsa, kasbiy layoqatlilik bunday shart-sharoitlarni 
yaratish uchun ayniqsa boy imkoniyatlarga ega, chunki u psixologik-pedagogik 
bilimlarni, kasbiy muammolarni hal etishda shaxsiy tajribani va bо‗lajak 
о‗qituvchining о‗quvchi uchun ma‘naviy salohiyatini dolzarblashtiradi. Bо‗lajak 
boshlang‗ich sinf о‗qituvchilarining malakasini oshirish oliy о‗quv yurtlarida butun 
о‗quv jarayoni davomida amalga oshiriladi, lekin, birinchi navbatda, nazariy va 
amaliy mashg‗ulotlar pedagogik amaliyot jarayonida birlashtiriladi va amaliyot 
natijalari bu tayyorlik kо‗rsatkichi bо‗lib xizmat qilishi mumkin. Kasbiy ta‘lim tizimi 
faoliyatining zamonaviy shart-sharoitlari, ta‘limning tarkibiy va mazmun tomonining 
amalga oshirilayotgan islohotlari о‗qituvchilarning aqliy va hissiy zо‗riqish bilan 
bog‗liq kasbiy-pedagogik faoliyatining murakkabligini oshiradi, psixologik 
qiyinchiliklarni yengadi. 
Bundan tashqari, zamonaviy о‗quv amaliyotining rivojlanishi pedagogik 
faoliyatning yangi tarkibiy va protsessual xususiyatlarining paydo bо‗lishini 
belgilaydi. Bu borada esa kasbiy faoliyatning dolzarb vazifalari va zamonaviy 
jihatlarini amalga oshirishda kо‗plab о‗qituvchilar tegishli kasbiy va asosiy 
layoqatlarni yetarli darajada egallashdan iborat muammoga duch kelmoqdalar, 
shekilli, ular endi tobora kо‗proq talqin etila boshlamoqda. Boshlang‗ich sinf 
о‗qituvchilarining asosiy mashg‗ulotga qanchalik mos kelishi masalasini о‗rganish 
shuni kо‗rsatdiki, О‗zbekistondagi boshlang‗ich sinf о‗qituvchilarining aksariyati 
axborot jamiyatining hozirgi muammolaridan bexabar ular maktabdagi innovatsion 

---