Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
171 
yashash joylari va sog‗lig‗ini ilmiy o‗rganish orqali bizning dunyomizga katta ta‘sir 
ko‗rsatadi. Hayvonlarni o‗rganish orqali biz o‗zimiz, atrofimizdagi dunyo bilan 
qanday ishlashimiz va o‗zaro munosabatimizni yaxshiroq tushunamiz. Nima uchun 
hayvonlarni o‗rganish muhim? Tadqiqotchilar tirik organizmlar qanday ishlashi va 
kasalliklarning organizmga qanday ta‘sir qilishini bilish uchun hayvonlarni 
o‗rganadilar. Bu topilmalar odamlarga ham, hayvonlarga ham yordam beradi. 
Tadqiqotchilar, shuningdek, hayvonlarni turli muhitlarga qanday moslashishini 
tushunish uchun ham o‗rganadilar. Bu yo‗qolib ketish xavfi ostida turgan yoki 
yo‗qolib borayotgan turlarga yordam berishi mumkin. Shuningdek, u aniq ish 
vazifalari, shuningdek, potensial ta‘lim yo‗llari va maoshlari haqida ma‘lumot beradi. 
Zoologlar - hayotshunos olimlar, ular hayvonlarni laboratoriyada va tabiiy yashash 
joylarida kuzatadilar[1]. Ular turlarning kelib chiqishi va rivojlanishini, odatlari, 
xulq-atvori va o‗zaro ta‘sirini o‗rganadilar.
Tarixdan oldingi odamning ovchi sifatida omon qolishi uning oziq-ovqat va 
xavf manbai bo‗lgan boshqa hayvonlarga bo‗lgan munosabatini aniqladi. Insonning 
madaniy merosi rivojlanib borgan sari, hayvonlar odamlarning folkloriga va falsafiy 
ongiga turli xil tirik mavjudotlar sifatida kiritilgan. Hayvonlarning uy sharoitida 
yashashi odamni hayvonlar hayotiga tizimli va o‗lchovli nuqtayi nazar bilan qarashga 
majbur qildi, ayniqsa, urbanizatsiyadan keyin hayvonot mahsulotlarini doimiy va 
ko‗p miqdorda yetkazib berishni talab qildi. Qadimgi yunonlar hayvonot dunyosini 
o‗rganish, Gippokrat tomonidan, tana a‘zolarining uyg‗un ishlamasligi natijasida, 
kasallikning sababi - jinlar deb hisoblanganidan keyin, zamonaviy ma‘noda, ilmiy 
ma‘noda, yanada oqilona bo‗la boshladi. Hayvonlarni tizimli o‗rganishga 
Aristotelning tirik mavjudotlar haqidagi keng ta‘riflari, uning tabiatdagi tartib 
to‗g‗risidagi yunon konsepsiyasini aks ettiruvchi va tabiatga idealizatsiyalangan 
qat‘iylik bilan bog‗liqligi sabab bo‗ldi. 
Zoologiya bizga atrofimizdagi go‗zal tabiatni tushunishga yordam beradi. Siz 
zoologiyani o‗rganganingizda, o‗rgatilmagan yovvoyi hayvonlarning go‗zal 
go‗zalligi va ularning har biriga nisbatan ―bo‗ysundirilgan‖ tabiati sirlari oshkor 
bo‗ladi. Mavzuning sehrlari ona tabiatning sehrini ochishga yordam beradi. Tabiatda 
birga yashaydigan hayotiy sikllarni bilganingizdan so‗ng, tinchlik nima ekanligini 
bilib olasiz va hayvonlarning axloqi biznikidan ancha yuqori ekanligini tushunasiz. 
Zoologiya darslari sizga hayvonlar va hayvonlar hayotining rivojlanish, biologik va 
xulq-atvor xususiyatlari haqida o‗rgatadi.
Zoologiya sohasi hayvonot bog‗idan odam anatomiyasigacha bo‗lgan hamma 
narsani o‗z ichiga oladi va tibbiyot, veterinariya va stomatologiya maktabiga o‗qishga 
kirgan talabalar uchun amal qiladi. Darslarga hujayra biologiyasi, qiyosiy anatomiya, 
fiziologiya va genetika kiradi. Shuningdek, siz hayvonlarning turli tasniflarining 
hujayra tuzilishi va biologiyasi haqida bilib olasiz va vaqt o‗tishi bilan turlar 
boshidan kechirgan genetik o‗zgarishlarning sabablarini o‗rganasiz. 

---