Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

ПОДГОТОВКИ БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ 
 
Саидова М.Ж. - доцент кафедры теории и методики начального 
образования Педагогического института БухДУ, доктор философских наук 
в области педагогики 
 
Aннoтaция. В статье раскрывается возможность использования 
международных оценочных программ для совершенствования методической 
подготовки будущих учителей начальных классов. Анализируются достижения 
в применении международных программ оценивания PIRLS и TIMSS в 
образовательном процессе. 
Ключевые слова: будущий учитель начальных классов, международная 
программа оценивания, текстовая работа, уровень грамотности, PIRLS, TIMSS. 
 
USE OF INTERNATIONAL ASSESSMENT PROGRAMS TO 
IMPROVE METHODICAL PREPARATION OF FUTURE PRIMARY 
SCHOOL TEACHER 
 
Saidova M.Zh. - Associate Professor of the Department of Theory and 
Methods of Primary Education of the Pedagogical Institute of BukhDU, Doctor 
of Philosophy in Pedagogy 
 
Annotation. The article reveals the possibility of using international 
assessment programs to improve the methodological training of future primary school 

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2022/ 4 - SON 
326 
teachers. Achievements in the application of PIRLS and TIMSS international 
assessment programs in the educational process are analyzed. 
Keywords: prospective primary school teacher, international assessment 
program, text work, literacy level, PIRLS, TIMSS. 
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi “Oʻzbekiston 
Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish kontsepsiyasini 
tasdiqlash toʻgʻrisida”gi 5712-son Farmonida 2030-yilga kelib xalqaro baholash 
reytingida jahonning birinchi 30 ta ilgʻor mamlakatlari qatoriga kirishiga erishish 
hamda xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni 
tashkil etish asosida oʻquvchilarning oʻqish, matematika va tabiiy yoʻnalishdagi 
fanlardan savodxonlik darajasini baholashga yoʻnaltirilgan ta’lim sifatini 
baholashning milliy tizimini yaratish vazifalari belgilangan [2]. Shuningdek, 
konsepsiya doirasida oʻquvchilarning tanqidiy va ijodiy fikrlash, axborotni mustaqil 
izlash, tahlil qilish kompetensiyalari va malakalarining rivojlanishiga alohida urgʻu 
berishni hisobga olgan holda, zamonaviy innovatsion iqtisodiyot talablariga javob 
beradigan umumta’lim dasturlari va yangi davlat ta’lim standartlarini joriy etish, 
oʻquvchilarning bilim darajasini baholashda xalqaro PISA, TIMSS, PIRLS va boshqa 
dasturlarda doimiy ishtirok etish nazarda tutilgan.
– PIRLS (Progress in International Reading and Literacy Study) – 
boshlangʻich 4-sinf oʻquvchilarining matnni oʻqish va tushunish darajasini baholash; 
– TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) – 4- va 8-
sinf oʻquvchilarining matematika va tabiiy yoʻnalishdagi fanlardan savodxonlik 
darajasini baholash; 
PIRLS – boshlangʻich 4-sinf oʻquvchilarining matnni oʻqish va tushunish 
darajasini baholash ta’rifiga koʻra, oʻqish savodxonligi jamiyat tomonidan talab 
qilinadigan va inson tomonidan qadrlanadigan yozma til shakllarini tushunish va 
ulardan foydalanish, shuningdek, matnlardan turli shakllarda ma’no hosil qila olish 
qobiliyatidir [8]. 
Boshlangʻich sinf oʻquvchilarining matnni oʻqish va tushunish darajasini 
baholashga asoslangan ta’lim-tarbiya jarayonida dars maqsadlari oʻquvchilarning 
oʻquv-biluv faoliyatiga asoslangan holda belgilanadi, bu esa ta’lim-tarbiya jarayonida 
yuqori natijaga erishishni kafolatlaydi, oʻqituvchi hamda oʻquvchilarning oʻzaro 
hamkorligi va oʻquv harakatlarini aniq baholash imkoniyatini yaratadi. 
XXI asrga xos xalqaro baholash dasturlari asosida oʻquvchilar bilimini 
baholash, oʻqitish va ta’lim olishning zamonaviy usullaridan maqsadli foydalangan 
holda ularni yuqori darajadagi fikrlash koʻnikmalariga ega boʻlishlarini ta’minlashga 
xizmat qiladi. Oʻquvchilarni fikrlash chegarasidan tashqariga chiqishga, ijodiy, 
samarali va odobli fikrlashga undaydi. Binobarin, mazkur muammolarning har birini 

---