Toshkent davlat sharqshunoslik instituti tarjimashunoslik
Download 1.56 Mb. Pdf ko'rish
|
tarjimashunoslik
|
T a r j i m o n l i k- tarjima qilish, tarjima ishi bilan shug’ullanish. Kasb oti.
O’zbekistonda tarjimashunoslik mustaqil fan tarmog’i sifatida qaror topganidan buyon G’aybulla Salomov, Jumaniyoz Sharipov, Najmiddin Komilov, Ninel Vladimirova, Elvira Aznaurova, Qudrat Musayev, Komiljon Jo’rayev, Mustafqul Karimov, Absalom Umarov, Muhammadjon Xolbekov, Ne’matilla Otajonov, Sultonmurod Olimov, Zuxriddin Isomiddinov, Gulnora G’afurova, Zuxra Umarbekova, Xurshida Mamatova, Xurram Rahimov, Hamidulla Karamatov, Tilak Jo’ra, Shavkat Karimov, Bozor Ilyosov ,Vaxob Rahmanov, Poshali Usmon o’g’li, Abdulla Matyoqubov, Muxabbat Baqoyeva kabi tarjimashunoslar yetishib chiqdilar.
T a r j i m a o’tmishda hozirgi ma’nosidan tashqari, b a y o n e t i sh , t u s h u n t i r i b b e r i s h, m a t n n i s h a r x l a s h, t a f s i r, m a’ n o n i c h a q i sh, s o d d a q i l i b i f o d a l a sh ma’nolarini ham ifodalab kelgan. Chunonchi, t a r j I m a i h o l - axvolni bayon etish. Shuning uchun hatto xx asr boshlariga qadar ham t a r j i m a va s h a r x, t a r j i m o n va s h o r i x (sharxlovchi) tushunchalari o’rtasida qat’iy chegara bo’lamay, biri ikkinchisining o’rniga qo’llanavergan. Bunga tarjimalarning shakli va tarjimonlarning tarjima printsiplari asos bergan. Aytaylik, 1909 yili “G’ulomiya” matbaasida bosilib chiqqan Murodxo’ja ibn solixxo’ja qalamiga mansub “Shavqi Guliston” kitobi Sa’diy Sheroziy “Guliston” asarining ham tarjima, xam sharxi edi. Chunki asarning forsiy matni bilan o’zbekcha so’zma-so’z tarjimasi berilib, kitob xoshiyasida turli so’z, ibora va hikmatlar sharxlangan.
Sharxning xam turlari ko’p. Ba’zi sharxlar izohli lug’at xarakterida bo’lib, asar matnidagi tushunarsiz so’z va iboralarni izohlab beradi.
Ba’zi bir sharxlar esa adabiyotshunoslik yo’nalishida bo’lib, ularda asarning g’oyaviy mazmuni tushuntirib beriladi. Ayni jihatdan u t a f s i r ga o’xshab ketadi. |
