Toshkent davlat texnika universiteti


Download 1.75 Mb.
Pdf ko'rish
bet73/105
Sana10.11.2021
Hajmi1.75 Mb.
#173374
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   105
Bog'liq
loyihalash jarayonlarini avtomatlashtirish asoslari

8.1. Mashina grafikasi 

Grafikaviy  tizimlar  mashinasozlik  ob‟yektlari  ALTida  alohida  o„rin  egallaydi.  Odatda 

grafikaviy tizim qandaydir bazaviy ta‟minot asosida quriladi. 

Oldin videokartalarning ba‟zi turlarini va ularni onalik platasiga ulash usullarini ko„rgan edik. 

Endi videoadapterlarni ko„rib chiqamiz. 

 

Videoadapterlar 

Videoadapterlar  takomillashishning  uzoq  yo„lini  bosib  o„tishdi;  birinchi  personal 

kompyuterlarda  monitor  sifatida  turmushdagi  televizorlardan  foydalanishdi,  hozirgilari  esa 

kompyuterni quvvatli grafikaviy stantsiyaga aylantirmoqda. Bu oraliqda plata va standartlarning bir 

necha avlodi almashdi. 

Dastlab  MDA  –  Monochrome  Display  Adapter  (displeyning  monoxrom  adapteri)  standarti 

paydo  bo„ldi.  MDA  platasi  ekranga  faqat  alfavit-raqamli  informatsiya  –  harflar  va  raqamlarni 

chiqarish qobiliyatiga ega edi; hech qanday grafika va rang yo„q edi. 

MDAni almashtirgan CGA – Color Graphics Adapter (rangli grafika adapteri) nafaqat matnli, 

balki grafikaviy rejimda ham ishladi va berilgan o„n oltita rangdan to„rttasi chiqishini ta‟minlab turdi. 



EGA  –  Enhanced  Graphics  Adapter  (yaxshilangan  grafika  adapteri)  64  rang  palitrasidan 

ekranga chiqadigan ranglarni 16 tagacha yetkazdi va ekranga chiqariladigan grafika sifatini sezilarli 

yaxshiladi.  EGA standarti paydo bo„lishi bilan grafikaviy dasturlardan, jumladan birinchi Microsoft 

Windows operatsion tizimlaridan, keng foydalanish boshlandi. 



VGA  –  Video  Graphics  Array  videostandarti  eng  qulay,  bugungi  kungacha  foydalanilayotgan 

bo„lib,  asta-sekin  SVGA  (Super-VGA)  standartiga  o„tdi.  VGAning  birinchi  platalari  262  144  rang 

palitrasidan  256  rangni  ekranga  chiqardi.  Keyinchalik  VGA  bilan  birga  mos  keladigan  juda  ko„p 

platalar paydo bo„ldi, ularda mumkin bo„lgan rang tuslari 16,8 milliongacha etdi (True Color rejimi). 

Videoadapterlarni  ishlab  chiquvchilarning  umumiy  intilishi  –  monitor  ekranida  asliga 

maksimal yaqinlashgan mumkin qadar sifatliroq tasvirni olishdir. Bunda quyidagi: aks ettirilayotgan 

ranglar sonini ko„paytirish; aniq va har xil tasvirlash qobiliyatini orttirish; tasvirni ekranga chiqarish 

tezligini tezlashtirish vazifalari doim bo„ladi. 



Aniq  va  har  xil  tasvirlash  qobiliyati  (

разрешающая  способность

)  bevosita  ekranga 

chiqariladigan  tasvirning  alohida  nuqtalari  –  piksellar  bilan  bog„liq.  Odatda  gorizontal  va  vertikal 




 

61 


bo„yicha  piksellar  soni  haqida  gapirishadi.  VGA  rejimida  aniq  va  har  xil  tasvirlash  qobiliyati  – 

640x480 nuqta. Bugungi kunda SVGA – 800

600, 1024



768, 1280

1024, 1600



1200 va undan ko„p 

nuqtalar rejimlari qo„llanmoqda. 

Bir  paytda  aks  ettiriladigan  ranglar  sonini  rang  chuqurligi  (

глубиной  цвета

)  yoki  rang 



tasvirlash qobiliyati (

цветовое разрешение

) deb atashadi. Rang tasvirlash qobiliyati tasvirning 

har  bir  nuqtasi  uchun  xotiraning  necha  biti  ajratilganiga  bog„liq.  Sakkiz  bit  ajratilganda  mumkin 

bo„lgan ranglar soni 256 (ikkining sakkizinchi darajasida)ta, 16 bit 65 536 rangni beradi  – bu rejim 

High Color deb ataladi, True Color (16 777 216 rang) rejimi piksellar rangini kodirovkalash uchun 

24 bitdan foydalanilganda erishiladi. 

Zamonaviy  videoadapterlar bundan ham yuqori razryadga egalar, masalan bir nuqtaga 32 bit, 

lekin bunda ko„rinadigan ranglar soni ortmaydi. Qo„shimcha razryadlarda saqlanadigan informatsiya 

maxsus dasturlar tomonidan grafikani aks ettirish operatsiyalarini tezlashtirish uchun yoki poligrafiya 

mahsulotini  tayyorlashda  kompyuterdan  foydalanilganda  rangni  uzatishni  yaxshilash  uchun 

foydalaniladi. 

 


Download 1.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   105




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling