Toshkent davlat transport universiteti “Temir yo‘l muhandisligi” kafedrasi

1. QURILISH TAYYORGARLIK ISHLARINI BAJARISH

Temir yo‘lning yer polotnosini qurishda tayyorgarlik ishlariga quyidagi ishlar kiradi.

• 
  trassani daraxtlar, butalardan tozalash, to‘nkalarni kovlash;
  
• 
  qir osti ariqlarini kurish;
  
• 
  vaqtinchalik grunt tashish yo‘llarini barpo etish ishlari;
  
• 
  erning unumdorlik qatlamini qirib olish ishlari.
  

Tayyorgarlik ishlarini davamiyligi kuyidagi ifoda orkali aniklanadi :
T_t= T₁+T₂ + T₃+T₄, kun
bu yerda : T₁ - trassani daraxtlar, butalardan tozalashga sarflangan vakt,kun
T₂–vaqtinchalik avtomobil yo‘llar qurilishiga sarflangan vakt,kun.
T₃ - qir osti ariqlarini kurishga sarflangan vakt,kun
T₄– yerning unumdorlik qatlamini qirib olish ishlariga sarflangan vakt,kun.


2.1 Trassani daraxtlar, butalardan tozalash ishlari

Trassani daraxtlar, butalardan tozalashdan oldin o‘yma va ko‘tarmalarda ajratish yo‘laklarining enini aniqlaymiz.

Berilgan trassada ko‘tarma va o‘ymalarda o‘rtacha ishga otmetkalar hisoblanib [6]ga asoslangan holda ajratish yo‘laklarning eni hisoblanadi va shunga asoslanib qurilish maydonini yuzasini aniqlaymiz (1-jadv).
1-jadval. Qurilish maydonini yuzasini aniqlash

№ PK	Ho‘rt,m		V, m		L, m		S. m^2
	O’yma	Ko‘tarma
1	2	3		4		5		6
PK140+00 PK140+16	-	0,175		24		16		384
PK140+16 PK148+31	5,35	-		25		815		20375
PK148+31 PK155+39	-	5,10		39		708		27612
PK155+39 PK159+40	2,26			34		401		13634
PK159+40 PK1164+69		5,63		39		529		20631
PK164+69 PK170+00	5,92			34		531		18054

Umumiy Σ S = 100690 m²
Trassani daraxtlar, butalardan tozalashda ishlarini bajarishda traktor buldozeridan foydalaniladi:
Buldozerning bir smenada ish unumdorligi 222kVt – 6 ga ~ 60000 m²/smena.(2-jadv.)
Trassani daraxtlar, butalardan tozalashda ishlarini uchun berilgan vaqtni quyidagi formula asosida topiladi:
T₁= Σ S/ P_um* N* n, kun
bu yerda: Σ S –tozalanadigan maydonning umumiy yuzasi, m².
P_um −buldozerning ish unumdorligi, m²/s
N- yetakchi mashinalar soni.
n - bir sutkada smenalar soni.
Daraxtlar va butadan tozalash ishlari hajmini aniqlash uchun yo‘lak kengligi uchastka uzunligiga ko‘paytiriladi va tozalash maydonining gektarda ifodalangan maydoni olinib, so‘ng daraxtlar qalinligi tozalash maydoniga ko‘paytiriladi. Bunda yiqitish va ko‘chirish talab etilgan daraxtlar va to‘nkalar miqdori aniqlanadi. Ishlar hajmi quyidagi ifoda bo‘yicha aniqlanadi:
Σ
bu yerda: L – tozalanadigan uchastka uzunligi, m;
B – ajratilgan yo‘laklar kengligi, m [...].
T₁=100690/(60000*1*2)=0,83 ≈1 kun


2.1 Vaqtinchalik avtomobil yo‘llarini qurish

Avtotransportning trassa bo‘ylab xarakatlanishi ta’minlash maqsadida doimiy avtoyo‘llar bo‘lmagan yoki ancha uzoqdan o‘tgan uchastkalarda trassa oldida vaqtinchalik avtomobil yo‘llari qurish ko‘zda tutiladi.

Trassa oldida transport xarakatlanadigan qatnov qismi eni 7 m, yo‘l chekkasi eni 1,0 m bo‘lib, 0,25 m qalinlikdagi shag‘al qatlami yotqizilgan avtoyo‘llar quriladi [...]. Vaqtinchalik quriladigan avtmiobil yo‘lning ko‘ndalang kesimi 1-rasmda keltirilgan.
Vaqtinchalik avtomobil yo‘llari qurilishiga berilgan vaqtni quyidagi formula asosida aniqlanadi: