Toshkent farm atse vtikainstituti

Na’matak mevalarini yig‘ish va quritish
N a’matak mevalari to‘liq pishib etilmasdan qizil rangga o ‘ta 
boshlagandan to sovuq tushguncha yig‘iladi. Hosil to‘liq pishganda 
(sentyabr oylarida) yig‘ish tavsiya etilmaydi. Chunki pishib etilgan 
mevalarni quritish qiyin va o‘simlik o‘sadigan maydonlarda sovuq 
tushishi natijasida undagi askorbin kislotaning keskin kamayib 
ketishi ham kuzatilgan.
Mevalarni yig‘ishda rezirta yoki brizentli qoiqoplardan 
foydalanish mumkin.
Serhosil maydonlardan o ‘rtacha 1 tonnagacha na’matak mevasini 
yig‘ish mumkin. Har bir ish kunida 20-25 kg na’matak mevasini 
yig‘ish mumkin.
N a’matak mevalari maxsus qurituvchi moslamalarda 80-90°S da 
bir necha soat davomida yoki kuz oyining issiq kunlarida salqinda 
quritish tavsiya etiladi. Mevalarni quritish vaqtida vaqti-vaqti bilan 
aralashtirib turish talab etiladi. Oftobda quritish natijasida xom- 
ashyoning sifati buzilishi mumkin.
YERYONG‘OQ - ARACHIS
Yeiyong‘oq (araxis) -
Arachis hupogaea L., 
dukkakdoshlar -- 
Leguminosae 
oilasiga kiradi.
Y eryong‘oq bir yillik o‘t o ‘ simlik. Ildizida dukkakli о ‘ simliklarga 
xos tuganaklari bo‘ladi. Poyasi tik o ‘suvchi, sershox, uzunligi 10- 
75 sm. Bargi juft patli murakkab bo‘lib, uzun bandi bilan poyada 
ketma-ket joylashgan. Barg qo‘ltig‘idan o ‘sib chiqqan sariq rangli
167

---

gullari ro‘vakka yoki shingilga to ‘plangan. Kosacha bargi beshta, 
birlashgan, toj bargi beshta, dukkaklilar oilasiga xos tuzilgan. Guli bir 
kunlik. Otalanish protsessidan so‘ng kosacha, tojbargi va otaliklari 
quriy boshlaydi. 2-3 kundan keyin onalik tuguni joylashgan gul 
bandi oldin yuqoriga, keyin esa pastga qarab о ‘sib, yerga 8-10 sm 
kiradi va yer ostida onalik tugunidan meva o ‘sa boshlaydi. Mevasi - 
pilla yoki silindr shaklida, pishganda ochilmaydigan dukkak. Meva 
ichida 2-4 ta (ba’zan 1-7 ta) urug‘ boTadi, UrugT qo‘ng‘ir yoki och, 
to‘q qizil po‘st bilan o ‘ralgan cho‘ziq yoki yuraaloq boTib, ikkita 
urug‘ palladan tashkil topgan.
lyun-iyul oylarida gullaydi, mevasi sentyabr oylarida pishadi.