Toshkent farmatsevtika instituti
) ishlatilishi b o ‘yicha; 2
Download 24 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ishlab-chiqarish qadog(i
- Birlam chi (individual) qadoq
- Dastlabki birlamchi qadoq
- Ikkilamchi qadoq
- Guruhiy qadoq
- Tashish (transport) qadog‘i
- Iste’mol idishlari
- 5.2. Tara(idish) va qadoqlash vositalarining tasnifi Tara
- 5.3. Tayyor dori turlarini qadoqlash Tayyor dori tu rlari u ch u n ishlatiladigan iste’mol idishlar va tiqin vositalari 2
- 5.4. Tibbiyot tovarlarining saqlanishiga qo‘yiladigan talablar S a q la sh
- Tibbiyot tovarlarni saqlanishiga qo‘yiladigan talablar
- Bog‘lash vositalarini saqlash
1 ) ishlatilishi b o ‘yicha; 2 ) m iqdori b o ‘yicha; 3) bajaradigan vazifasi b o ‘yicha. Bajaradigan vazifasiga ko‘ra qadoq iste’mol, transport (tashish), ishlab-chiqarish va konservatsiya qadogMga boMinadi (5-chizm a). 70 5-chizma. Qadoqni bajariladigan funksiyasi bo‘yicha tasnifi. Iste’m ol qadog'i m ahsulot bilan birgalikda iste’m olchiga kelib tushib, tovarning bir qism i b o ‘lib, uning um um iy narxiga kiradi. B unday qadoq tu ri mustaqil tashishga moMjallangan b o ‘lib, uning og‘irligi, oMchamlari cheklangan b o ‘ladi.Transport (tashish) qadog‘i — tov arni iste ’m ol q ad o g ‘idagi yoki qad o q lanm agan to v a m i tashishga moMjallangan b o ‘lib, alo h id a m ustaqil tashish vositasi sifatida ishlatiladi. Ishlab-chiqarish qadog(i — ishlab-chiqarish jarayonini tashkil qilishda uning texnologik qism i sifatida ishlatiladi, m ahsulotni chakana savdosi uch u n moMjallanmagan. K on servatsiya qadog'i — x o m ash y o , b u y u m lam i, tex n ik v o s ita la rn i, xavfli c h iq in d ila r n i u z o q m u d d a t s a q la n is h ig a moMjallangan. Q adoqlar tarkibi b o 'y ich a ikkita turga boMinadi: idish (ta ra ) va yordam chi qadoqlash vositalari. Idish (tara) qadoqning m uhim , b a ’zi h o lla rd a , yag on a qism i boMib, to v a rn i jo y la sh tirish g a moMjallangan. Y ordam chi qadoqlash vositalari qad o q lam in g qismi sifatida iste’mol va tashish qadog'ida ishlatiladi. Ularga tiqin vositalari, yorliqlar, qoplam alar, birlashtiruvchi qism lar kiradi. Ish la tilish i b o ‘y ich a q a d o q la r b irla m c h i, ik k ila m c h i va uchlam chi turlarga boMinadi. Birlam chi (individual) qadoq — m ahsulotni uzoq m ud dat davomida saqlanishiga moMjallangan boMib, mahsulotga hech qanday salbiy ta ’sir ko‘rsatmaydi yoki u bilan reaksiyaga kirishmaydi. Ularga 71 flakonlar, shisha idishlar, kapsulalar, shpris-tubiklar, am pulalar, qon uchun polim er idishlar, aerozol ballonlar va boshqalar kiradi. 6-chizma. Qadoqlarga qo‘yiladigan talablar. Dori vositalari va tibbiy tovarlar bilan aloqada bo'lgan birlamchi (individual) qadoqqa alohida talab lar q o ‘yiladi ( 6 -chizm a): — b ug‘ va havo o ‘tkazmasligi; — kim yoviy indifferentligi; m ustahkam ligi; — h aro rat ta ’siriga tu rg ‘unligi; — yorug‘lik nurini o ‘tkazm asligi: — m ikroorganizm larga tu rg ‘unligi. Bu talablardan tashqari qadoqlarning iste’mol xususiyatlariga ham e ’tib o r beriladi: — qadoqni tashishga qulayligi; — tovarni ishlatilishi va saqlanishi haqida axborot mavjudligi; — yoqim li tashqi ko‘rinishi; — qadoqni qulay ishlatilishini t a ’m inlashi; — ishlatilgan qadoqni oson yo‘qotilishi yoki ishlatilgan qadoqni qayta ishlatish imkoniyati. 72 Dastlabki birlamchi qadoq — am aldagi m odda qadoq ashyosi (kukunlar uch u n kapsulalar, am p ulalar va hokazolar) bilan bevo- sita aloqada boMadigan yakka tartibdagi qadoq. Birlam chi qadoq dori vositaga nisbatan indifferent, y a ’ni dori moddaga zararli ta ’sir o ‘tkazm aydigan yoki u bilan reaksiyaga kirishm aydigan b o ‘lishi lozim. Ikkilamchi qadoq — birlam chi qadoqni tashqi om illardan him oya qilishga moMjallangan vosita. Ikkilamchi qadoq bir nechta birlamchi qadoqlam i o ‘z ichiga olib, ulami saqlanishini ta ’minlaydi. Ikkilam chi qadoqning asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi: — tashqi m uhit ta ’siridan birlam chi qadoqni saqlash; — m ahsulotni oddiy, qulay hisobini va nazoratini olib borish im koniyati; — to var h aq id a axborot bilan iste ’m o lchilarning talabini qondirish. Guruhiy qadoq — birlam chi va ikkilam chi qadoqlam i him oya qilishga moMjallangan, m ahsulot qadoqlanayotganda m ashinalar yoki apparatlarda shaklga solinadi. Uchlamchi yoki transport qadog‘i m ahsulotni taqsim lanish va sotuv joyiga yetkazib berishga moMjallangan boMib, o d atda iste’m olchiga ular yetib borm aydi. Tashish (transport) qadog‘i — tovarlam i tashishda ishlatiladi. U transport idishlari, qadoqlash, bogMash ashyoiari, shuningdek tovarlam ing tran sp o rt vositalarida siljishining oldini olish uchun turli m oslam alardan iborat. Quyidagilar tashish qadoqlariga kiradi: yuk sistem alari, b och kalar, savatlar, q u tilar, to ‘qilgan va polim er q oplar, xaltalar. Iste’mol idishlari — tu rlich a hajm li qutilar, savatlar, quvur, qoplar, karton va p o lim er ashyolardan tayyorlangan o 'ram lar, shisha va metall idishlar va boshqalar. Q og‘oz, karton, p o lim er ashyolardan tayyorlangan iste’mol idishlar va d orilam i qadoqlash uch u n tiq in vositalar oldindan yuvilgan, quritilgan, tozalangan, hidsiz boMishi kerak. Faqat rezina va polietilendan tayyorlangan buyum lardagina biroz hid boMishi m um kin, 73 Qadoqlash ashyoiari — tayyor dori vositalarini qadoqlashda yog‘och, qo g 'o z, pergam ent, karto n , p o lim erlar ashyolar sifatida ishlatiladi va idishlam i ishlab chiqarishga xizm at qiladi. Idishlar va q ad oqlam i tayyorlashda ishlatiladigan ashyolar dori vositalar bilan o ‘zaro bir-biriga ta ’sir qilm aydigan, ularning xususiyatlari o ‘zgarishiga olib kelm aydigan b o iis h i lozim. 5.2. Tara(idish) va qadoqlash vositalarining tasnifi Tara — tovarning m a ’lum sonini joylashtirishga m o ijallan g an idish.Tara qadoqning qismi hisoblanib, tovarni saqlash va tashishga m o 'ljallan g an .T ara ishlatilishi b o 'y ic h a transport va iste’m ol tu r l a r i g a b o ‘l i n a d i . T r a n s p o r t t a r a tu r ig a k o n t e y n e r l a r , q u tilar(y og 'och ), qog'oz qo p lar kiradi. Iste’mol tara turiga karto n qu tilar, flakonlar, tu b ik lar va b o sh q a la r kiradi. Turli belgilar b o ‘yicha ta ra quyidagicha tasniflanadi (7-chizm a). I TARA ) ( Ishlatilishi ] ( Xomashyo ( Tarkibi ] Tuzilishi Transport j - [ Yog‘och j - ( Qattiq ]“ [ Yig‘iladigan J- Iste’mol ]— ( Mato j — ^ Yumshoq j— (Yig‘ilmaydiganj- Metall p- 4 J ^ Teriladigan j - Qog'oz )— ^ Plastmassa j — ^ Shisha Kombinirlangan —* (Terilmaydigan)- 7-chizma. Taraning tasnifi. 74 Iste’m ol taran in g narxi m ahsulot narxiga kirib, iste’m olchi tom onidan to ‘lanadi. Iste’mol taraning uch xili mavjud : birlam chi, ikkilam chi va guruhli. T ara tayyorlanadigan ashyosiga muvofiq b o ‘linadi: yog'ochli, matoli, metalli, shishali, kartonli, plastmassali, kom binirlangan, turli. Q attiqlik b o 'y ich a ta ra qattiq (o 'z shaklini o'zgartirm aydi) va yumshoqlarga (ichidan tovar olingach o 'z shaklini o'zgartiradi) bo'linadi. Tuzilishi b o 'y ic h a ta ra teriladigan va terilmaydiganlarga, yig'iladigan va yig‘ilmaydiganlarga bo'linad i. Q adoqlash vositalari qadoqlash jaray o n id a tara va qadoqni o'rash uchun xizm at qiladi.Tiqin vositalari buyum yoki dori vositali taran i tiqinlashda xizm at qiladi (qopqoqlar, tiqinlar, qistirm alar). 5.3. Tayyor dori turlarini qadoqlash Tayyor dori tu rlari u ch u n ishlatiladigan iste’mol idishlar va tiqin vositalari 2 -jadvalda ko'rsatilgan. 2-jadvaI Tayyor dori turlarini qadoqlash turlari Dori shakli Iste’mol idishlari turi Qadoqlarni ochish vositasi yoki ochish usullari 1 2 3 H apdorilar, draje Konturli idish dori vosita lari uchun muruvatli bo‘yinga ega shishadan tayyorlangan idish Termoyelimlash yoki Termopayvandlash zichlashti- ruvchi elementlarga ega bo'lgan plastmassali tekis yoki bortlan- gan qistirmali burab ochiladi- gan plastmassa qopqoq yoki talab qilinadigan darajadagi germetizatsiyaga bog'liq holda 2 tomonlama polietilen qopla- mali karton qoplama; burala- digan qadoq va ochib nazorat qilinadigan plastmassa qistir mali yoki 2 tomonlama polieti len qoplama 75 2-jadvalning davomi Dori vositalar uchun shisha massadan yoki shisha nay- chadan tayyorlangan yoki uchburchakli gultojili shisha idish Zichlashtiruvchi elem entli plastmassa taranglanuvchi qopqoq Dori vositalar uchun drot yoki shisha m assadan tayyorlangan flakon Rezina po‘kak yoki alumin qopqoqcha Dori vositalar uchun drot- Zichlashtiruvchi elementlarga dan tayyorlangan probirka ega plastmassa qopqoq Dori vositalar uchun metall probirka Buraladigan metall qopqoq Yumaloq kesilgan polimer idish Taranglanadigan polimer qop qoq, polimer po‘kak, amorti- zatsiyali polimer po‘kak Plastmassa probirka yoki shisha idish Plastmassa po'kak Dori vositalar uchun shisha ampula Ampula poyasini payvandlash Dori vositalari uchun drot yoki shisha massadan tay yorlangan flakon Inyeksiyalar uchun dori shakl Qon va qonni almashtiruv- chilar uchun shisha idish (ГОСТ 10782-77 turlari bo‘yicha) Rezina po‘kakli alumin qop qoqcha 1 Aluinin qistimmli va rezina po‘kakIi 2 ta alumin qop qoqcha II Rezina po‘kakli alumin qop qoqcha Bir m arta ishlatiladigan shpris-tuba Termopayvandlash Kukunlar, granulalar, yig'malar Dori vositalari uchun bo‘yinli shisha idish Talab darajasidagi germ eti zatsiyaga bog‘liq boMgan plast massali tekis yoki bortlangan qistirmali yoki zichlashtiruvchi elementlaiga ega qistirma yohud 2 tomonlama polietilen qopla- mali buraladigan plastmassa qopqoq 76 2-jadvalning davomi Bolalar badaniga sepiladigan dori uchun plastmassa idish Taranglashuvchi plastmassa qopqoq Polimer ashyolardan tay yorlangan paket Termopayvandlash yoki ter- moyelimlash Suyuq dori shakl la r Dori vositalar uchun muru- vatli bo'yinli shisha idish Plastmassa po‘kakli buraladigan plastmassa qopqoq ГОСТ 5717-70 bo'yicha shishadan tayyorlangan idish Rezina qistirm ali m etall buraluvchi qopqoq ГОСТ 1017-80 va me’yoriy texnik hujjatlar asosidagi oziq-ovqat suyuqliklari uchun idish Bu ham shunday Tomchilar Flakon-tomizgich Polietilen po'kaktomizgichli buraladigan plastmassa qopqoq Ko‘zga tomizi- ladigan to m chilar Ko‘z tomchilari uchun tuba tomizgich Termopayvandlash Flakon-tomizgich Polietilen po‘kak tomizgich Aerozollar Himoya polietilen yoki poli- vinilxlorid asosidagi polimer qoplamali shisha aerozolli ballon Uzluksiz ishlaydigan qisuvchi klapan Malhamdorilar, pastalar, lini- mentlar Tibbiy malhamdorilar uchun alumin tuba Ko‘p qirrali plastmassa bushon Dori vositalar uchun muru- vatli bo'yinli shisha idish Plastmassa yoki 2 tomonlama polietilen qoplamali yoki kar ton qistirmali buraladigan plast massa qopqoq Dori vositalar uchun shisha massa yoki uchburchakli gul- tojili drotdan tayyorlangan shisha idish Zichlashtiruvchi elem entli plastmassa buraluvchi qopqoq Ko‘z malham- dorilari Tibbiy malhamdorilar uchun aluminiy tubasi Qubbali uzaytirilgan bo'rtiq taram-taram bushon Kapsulalar Dori vositalar uchun metall probirka Burab kirgiziladigan metall qopqoq 77 2-jadvalning davomi Dori vositalar uchun drot probirka Polietilen o‘ram Dori vositalar uchun shisha yoki uchburchakli gulkosali drot idish Zichlashtiruvchi elementlarga ega bo‘lgan plastmassa probirka S u p p o z i t o - riyalar Konturli idish Z ichlantiruvchi element l i taranglashadigan plastmassa qopqoq Plastirlar Konturli idish Termoyelimlash yoki termo payvandlash Konturli idish Shuning o‘zi I yoki II turdagi ГОСТ 12303-72 bo‘yicha karton quti Shuning o‘zi Shuning o‘zi Plastmassa idish Plastmassa qopqoq 5.4. Tibbiyot tovarlarining saqlanishiga qo‘yiladigan talablar S a q la sh — ta y y o r m a h s u lo tn i is h la b c h iq a r is h d a n to is te ’m o lc h ig a c h a yoki fo y d a la n is h g a c h a to v a r h a ra k a tin in g te x n o lo g ik b o s q ic h i, m a q s a d i — d a s tla b k i x o s s a la r in in g barqarorligini ta ’m inlash yoki ularning m inim al yo‘q otishlar bilan o 'zg a itiiish d a n iborat. Saqlash vaqtida tibbiy tov arlam in g eng m uhim iste’m ol xossalaridan biri n am o y o n b o ‘ladi — m ahsulotni tayyorlovchidan iste’m olchigacha yetkazish im koniyati b o ‘lgan saqlanishlikdir. T o varlam i sam arali saqlashning pirovard natijasi — ularni oldindan shartlangan m uddat davom ida yo‘qotm asdan yoki m in i mal y o ‘q o tish lar bilan saqlash. S tan d a rt m ahsulotning chiqishi, yo‘qotish hajm i va saqlash m uddatlari saqlanishning k o ‘rsatkichlari sifatida xizm at qiladi. Standart m ahsulot chiqishi va y o ‘qoti!ishi teskari proporsional bogMiqdir. Y o'q otish qanchalik k o ‘p b o ‘lsa, standart m ahsulot chiqishi shunchalik kam boMadi. Saqlanishning ikkala k o ‘rsatkichi saqlanish sharoitlari va m uddatlariga bogMiqdir. 78 Saqlash shartlari — saqlash joylarida tovarlam i saqlash va joylashtirish ta rtib i bilan sh artlan g an a tro f-m u h itn in g tashqi ta ’sirlari yigMndisi. D PM larida dori vositalari va tibbiy buyum lam i saqlash shunday moMjal bilan tashkil etilishi lozim ki, ularni farm akologik gu ru hlar, dori vositalarga bego na shaxslarning yaqinlashuvini m ustasno qilish uchu n tibbiyot xodim lari ishida qulaylik boMishi uchun dori shakllarining turlari b o ‘yicha ularni saqlash tamoyiliga rioya qilish zarur. V ositalar va tibbiy b u y u m lam i saqlash uchun javobgarlik dorixona boMim m udiriga yuklanadi. D PM boMimlarida dori p rep aratlar va tibbiy b uy u m lam i saqlash va sarflashning bevosita m utasaddisi oliy m a ’lum otli tibbiyot ham shirasi hisoblanadi. Dori vositalari va tibbiyot buyum larining saqlashni tashkil etishning asosiy qoidalari 0 ‘z R SSV ning 520-sonli buyrug'ida belgilab q o ‘yilgan. S aqlashni tashkil etish d a sifatini va tovar ko‘rinishining saqlashni ta ’minlaydigan oqilona saqlash sharoitlarini tanlash uch u n ularning farm akoterapevtik t a ’siri xususiyatlarini hisobga olish juda m uhim dir. Dori vosita va tibbiy buyumlami to ‘g‘ri saq lan ish i, sa q lash n in g o q ilo n a tash k il etilish i, d o ri, rezin a buyum lar va h o k azolar yaroqlilik m u dd atlarin i m u n tazam va o ‘z vaqtida qat’iy nazorat qilib borishga asoslangan. Ayni paytda m o'tadil haroratni va havo nam ligini ushlab turish, zaru r havo alm ashinuvi, yorugMikdan him oyalash va boshqalar g ‘oyatda m uhim aham iyatga egadir. M a ’lum ki, m asalan, kristallik suvi m avjud m od dalam i quruq xonada saqlash, uning nobud boMishiga olib kelishi mumkin. Bunday m oddalardan tayyorlangan d o ri-d arm o n lar, kuchli konsentratsiya boMadi, shuning uch u n d o ri-d arm o n lam i saqlashga alohida e ’tibor beriladi. Saqlash sharo iti nafaqat buzilishga, balki bem orlarni davolashda ziyon yetkazgan h o llar yuz berganligi m a ’lum. Q ato r om illar, m asalan, nom utanosib harorat, m uzlash va erish, ortiqcha namlik va boshqa omillar dori vositalarga salbiy ta ’sir qiladi. N o to ‘g‘ri saqlash o q ib a tid a ay rim d o rila r alan g a olishi yoki p o rtlash i. boshqalari gaz ajratishi m u m k in . H a tto t o ‘g ‘ri, lekin h ad d an tashqari uzoq saqlanganda ham ulam ing aksariyat qismi o ‘zgaradi, 79 farm akologik tarkibiga (antibiotiklar, organik preparatlar) salbiy ta ’sir qiladi. Shu m unosabat bilan bunday dori-darm onlam i saqlash b o ‘yicha belgilangan m uddatlariga am al qilish zarur. M a’lum ki, davolash m aqsadida k o ‘plab kuchli t a ’sirli va zaharli m o ddalar ishlatiladi. U lam i saqlashda va m uolaja qilishda ozgina e ’tiborsizlik b em o rlam in g zaharlanishiga olib kelishi m um kin. D o rivor o ‘sim lik xom ashyosi, rezina buyum lar, bogMash va choklash ashyoiari, tibbiy asbob va ap p aratlam i h am saqlash shartlari belgilangan. B o‘lim (xo na)larda dori vositalarini to ‘g ‘ri saqlash ularning farm akologik xossalariga b og‘liq holda am alga oshiriladi. Shuning uchun ulam i “to m ir ichiga” , “ ichki” , “ko‘z to m c h ila ri” , “tash q i” , “ dezin fek siy alo v ch i” va b o shq alarga b o 'lib , saqlash m ajburiy h iso b la n a d i. B u n d an ta sh q a ri, d o r i- d a r m o n la r saq lan a d ig an tibbiyot jav o n in in g h ar bir boM inmasida dori vositalarini agregat ho la t (kukunlar, hapdorilar, m iksturalar, inyeksion eritm alar va hokazolar) b o ‘yicha ajratish lozim . B guruhidagi dori vositalar ish tu g a g a n id a n keyin q u lflan ad ig an ja v o n la rd a b o sh q a dori vositalardan alohida saqlanadi. D P M lar operatsiya, bogMash, m uolaja va boshqa boMimlarida dori vositalarining saqlanishi tibbiy shisha jav o n larda va jarroh lik kursilar ustid a am alga oshiriladi. H ar b ir flakon, b an k a yoki shtanglasda tegishli yozuvlar boMishi kerak (“ Spirtdagi asb o b lar” , “ 5 % li yodning spirt eritm asi” va hokazo). B em orlarni parvarish qilish buyum lari, bogMash vositalari, ja rro h lik ignalari va h o k azo larn i saqlash tegishli ja v o n la rd a , an jo m larn in g turlari b o ‘yicha alohida saqlanishi lozim . Saqlash vaqtida dori vositalarining yaroqlilik muddatiga e ’tibor berish kerak. M uddati o ‘tgan dorilar olib q o ‘yiladi. D am lam alar, qay n atm alar, shilim shiqlar, em ulsiyalar, m iksturalar, shuningdek vaksina va zardo blar faqat m uzlatkichda yoki yorliqda k o ‘rsatilgan shartlarga m uvofiq saqlanadi. D o ri v o sita la rin in g b u zilish a lo m a tla ri (ran g i, h id in in g o ‘zgarishi, c h o ‘kindi yoki p op uklar paydo boMishi va hokazo) hosil boMganda, shuningdek saqlash m uddati o ‘tg an d a bu n d ay dori vositalarini ishlatish q a t’iyan m an etiladi. 80 Tibbiyot tovarlarni saqlanishiga qo‘yiladigan talablar S a q la sh x o n a la r id a r e z in a b u y u m la m i sa q la sh u c h u n quyidagilar talab etiladi: — yorug‘likdan, ayniqsa to ‘g ‘r id a n -to ‘g‘ri quyosh nurlari, h av o n in g y u q o ri (20°C d a n o rtiq ) va p ast (0°C d a n p ast) h aro ratid an , havoning oqim i (yelvizaklar, m exanik ventilatsiya) d an, m exanik shikastlanishlar (bosim , egish, burash, c h o ‘zish) dan him oya qilish; — qurishining oldini olish uch u n kam ida 65 % lik nisbiy nam likni, deform atsiya va ularning egiluvchanligini yo‘qotishni; — m od dalam in g ta ’sir o ‘tkazishini (yod, xloroform , lizol, fo rm a lin , k islo tala r, o rg an ik e ritu v c h ila r, m oylash y o g ‘lari, ishqorlar, xloram in B) ning izolatsiyasini; — isitish asboblaridan uzoqda saqlash sharoitlarini (kam id a 1 m etr). R ezina bu yum lam i saqlash u ch u n x onalar maxsus jav o n lar, q utilar, to k c h alar bilan jih o zlan ad i. R ezin a buyum lam i b ir necha taxlam qilib saqlash m um kin em as, chu n ki pastdagi b u yum lar egilib shakli buziladi. R ezina bu yu m lar nom lari va yaroqlilik m uddatlari b o ‘yicha joylashtiriladi. U larning ayrim tu rlarin i saqlashga alohida e ’tibor beriladi: — taglik doiralar, rezina isitkichlar, m uz uchun xaltalar biroz shishirilgan holda saqlanadi; — egiluvchan k ateterlar, bujlar, q o ‘lqoplar, rezina va shunga o ‘xshash bu yum lar zich yopilgan, talk qalin sepilgan q u tilarda saqlanadi. R ezina b in tlar uzunasiga talk sepilgan yum aloq shaklda saqlanadi. Bog‘lash vositalarini saqlash BogMash vo sitalari sh am o llatilad ig an q uruq x o n alarn in g javonlarida, qu tilarda, to k c h a la r va ich id an tin iq moyli b o ‘yoq bilan bo'yalgan tagliklar ustid a to z a h o ld a saqlanadi. 81 Sterillangan bogMash ashyoiari korxona qadog‘ida saqlanadi. Uni boshlang‘ich ochilgan q ad o q d a saqlash ta ’qiqlanadi. Sterillanm agan ashyolar (rnom iq, doka) qalin qog‘ozga yoki to k c h a la r yoki tagliklar ustidagi to y lard a q ad o q lan g an h olda saqlanadi. Download 24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling