Toshkent moliya instituti “byudjet va g‘aznachilik fakulteti”

Naflilik – jamiyat yoki biror bir shaxsni ehtiyojlarini qondira olish qobiliyatidir. Tovar va xizmatlarning nafliligi ularning sifati bilan bog‘liq. Sifat ko‘rsatkichlariga quyidagilarni kiritish mumkin: sog‘liqqa foydaliligi, dizaynining estetik chiroyi, foydalanish osonligi, uzoq muddatliligi, qulayligi, individualligi, xavfsizligi, yuqori statusga ega ekanligi va b.
Bozordagi iste’molchilarning xatti-xarakatiga qarab naflilikni ikki xil tahlil qilish mumkin. Bu o‘z navbatida ikki xil yondashuvni kelib chiqishiga ham sabab bo‘lgan. Birinchisi, naflilikni son jihatdan o‘lchab tahlil qilish, ikkinchisi, naflilikni son jihatdan o‘lchab emas, balki tabaqalashtirish orqali, ya’ni yuqori va quyi naflilik, eng yaxshi va eng yomon naflilik va x.k.
Ma’lumki, iste’molchi bozorga chiqar ekan, u bir qancha turdagi tovar va xizmatlarga duch keladi.
Yalpi naflilik – ma’lum bir vaqtda, ma’lum bir tovar yoki xizmatni iste’mol qilish natijasida olinadigan yalpi qondirish. Naflilik funksiyasi – iste’molchining individual istagini aniqlab beruvchi iste’mol xajmi va yalpi naflilik o‘rtasidagi son jihatdan bog‘liqlikni ko‘rsatadi. Naflilik funksiyasi iste’molchining iste’mol qiladigan ne’matlar xajmi bilan, u ushbu ne’matlarni iste’mol qilish natijasida oladigan naflilik darajasini ifodalaydi. Naflilik funksiyasi orqali nafaqat umumiy naflilikni ifodalash mumkin balki, ketma-ket ne’matdan qo‘shimcha bir birlik iste’mol qilish natijasida oladigan qo‘shimcha o‘sgan naf miqdorini ifodalovchi, chekli nafni ham aniqlash mumkin.
Chekli naflilik – bir birlik qo‘shimcha iste’mol natijasida olinadigan qo‘shimcha naflilikdir.
Iste’molchilik tanlovining to‘g‘rilik tamoyili bu yalpi va me’yoriy naflilik emas, balki, bir so‘m xarajatga to‘g‘ri keladigan me’yoiy naflilikdir.


Adabiyotlar

• 
  Shodmonov Sh. va boshqa, Iqtisodiyot nazariyasi, T., 2003; Tojiboyeva D., Iqtisodiyot nazariyasi, T., 2003. Ahmadjon Oʻlmasov, Muxtor Rasulov
  
• 
  Xolmatov N.B - Toshkent davlat sharqshunoslik instituti “Iqtisodiy nazariya” kafedrasi dotsenti, i.f.n. Imomova N.A. - Toshkent davlat sharqshunoslik instituti “Iqtisodiy nazariya” kafedrasi o‘qituvchisi 2013-yil MIKRO MAKRO IQTISODIYOT FANIDAN MA’RUZALAR MATNI
  
• 
  Gulomov S.S. va boshkalar Mikroiqtisodiyot. Toshkent. SHarq.2001
  
• 
  Pindayk R., Rubenfeld D.Mikroiktisod. Toshkent. Shark.2002
  
• 
  Hamdamov Q. Mikroiktisod. T.: TDIU.2001
  
• 
  CHerkashov Ye.M.Ekonomicheskaya teoriya. Mikroekonomika. RTV. 2004.
  
• 
  6 .Egamberdiev E..«Mikroiqtisodiyot» (lotin alifbosida).Toshkent.2005
  
• 
  Kembell R. Makkonell, Stenli L. Bryu Ekonomiks. Moskva. Res’ublika. 1997
  
• 
  Teshaboeva U. “Mikroiqtisodiyot” fanidan ma’ruzalar matni.Far’I. 2006.
  
• 
  Teshaboeva U. , Axunova M., “Mikroiqtisodiyot” fanidan mustaqil ishlarni bajarish uchun uslubiy ko’rsatma. Farg’ona 2005.
  
• 
  

1^ Economics: principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 362, 372 бет

2^Economics: principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. Pp. 365-366

3^ Qaralsin: Shodmonov Sh. Sh., G’afurov U.V. “Iqtisodiyot nazariyasi” (darslik). – T., “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2005.

4^ Qaralsin: Ekоnоmika: Uchеbnik. 3-е izd., pеrеrab. i dоp. / Pоd rеd. d-ra ekоn. nauk, prоf. A.S.Bulatоva. – M.: Ekоnоmist, 2005.

5^ Qaralsin: Bоrisоv Ye.F. Ekоnоmichеskaya tеоriya: uchеb. – 2-е izd., pеrеrab. i dоp. – M.: TK Vеlbi, Izd-vо Prоspеkt, 2005.

6^ Jumladan: Bоrisоv Ye.F. ekоnоmichеskaya tеоriya: uchеb. – 2-е izd., pеrеrab. i dоp. – M.: TK Vеlbi, Izd-vо Prоspеkt, 2005.

7^ Jadval quyidagi manba asоsida tuzilgan: Pindayk Rоbеrt, Rubinfеld D. Mikrоiqtisоd. – Оliy o‘quv yurtlari uchun qo‘llanma. – T.: «Sharq», 2002. – 11-13-b.

8^ O’zbеkistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo’li. Prеzidеnt Islom Karimovning O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy Majlisi, Vazirlar Mahkamasi va Prеzidеnt Dеvonining O’zbеkiston mustaqilligining 16 yilligiga bag’ishlangan qo’shma majlisidagi ma’ruzasi // Хalq so’zi, 2007 yil 31 avgust, 1-bеt.

1¹ Karimоv I.A. Yangicha fikrlash va ishlash - davr talabi. T-5. -T.: «O‘zbеkistоn», 1997. 179-bеt.

2² Karimоv I.A. Оzоd va оbоd Vatan, erkin va farоvоn hayot - pirоvard maqsadimiz. T.: «O‘zbеkistоn», 2000. 463-bеt.

3³ Karimоv I.A. «O‘zbеkistоn buyuk kеlajak sari». T.: «O‘zbеkistоn», 1999. 187-bеt.

1¹ Karimоv I.A. Yangicha fikrlash va ishlash - davr talabi. T-5. -T.: «O‘zbеkistоn», 1997. 149-bеt.

9^ Bu usulning nazariy va amaliy ahamiyati prоf.Sh.Shоdmоnоv, dоts. G.Baubеkоva tоmоnidan chiqarilgan «Innоvatsiоnniе mеtоdi v prеpоdavanii ekоnоmichеskоy tеоrii» kitоbida batafsil bayon etilgan.

10^ Economics: principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 361бет.