Toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti iqtisodiy xavfsizlik kafedrasi

Mamlakat iqtisodiy xavfsizlik tizimi.




10. Iqtisodiy xavfsizlik mexanizmi – bu yagona bir butun tizim bo`lib, uning yordamida moddiy boyliklarni yaxshilash uchun ishlab chiqarishning turli iste‘mol, taqsimot, ayriboshlash va iste‘mol sohalarida ijtimoiy munosabatlar shakllantiriladi. Iqtisodiy xavfsizlik tizimining umumiy belgilariga quyidagilar kiradi:

• 
  maqsadga yo`naltirilganlik;
  
• 
  qarama-qarshilik;
  
• 
  tartibga solinishi;
  
• 
  o`z-o`zini rivojlantirish qobiliyati, mustaqilligi;
  
• 
  inersionligi;
  
• 
  barqarorligi;
  
• 
  moslashuvchanligi.
  

O`zbekiston Respublikasining bugungi kundagi taraqqiyoti darajasi holatidan kelib chiqib bir qator o`ziga xos belgilarni ajratib ko`rsatish mumkin:

• 
  tarixiy rivojlanishning ustuvorligi;
  
• 
  tashqi ta‘sirga nisbatan metinligi;
  
• 
  ekologik tizimni himoyalanganligi;
  
• 
  xavfsizlik obyektlarini taqsimlanganligi;
  
• 
  xavfsizlikni ta‘minlashda foydalaniladigan iqtisodiy metodlar va ishlanmalarning ilmiyligi;
  
• 
  tartibga solishni ustuvorligi va uni tashkil etishda turli shakllarini qo`llanishi hamda axborot ta‘minotini rivojlanishi.
  

Bularning barchasi iqtisodiy xavfsizlikni chuqur tadqiq etishga, baholashga keyinchalik uning turli muammolarni hal etishda mustahkam bazani shakllantiradi. Iqtisodiy xavfsizlik tizimini qurish jarayoni asosiy mezon va tushunchalarga ko`ra yettita blokdan iborat:

1. 
   maqsadga yo`naltirilganlik;
   
2. 
   qarama-qarshilik;
   
3. 
   tartibga solinishi;
   
4. 
   o`z-o`zini rivojlantirish qobiliyati, mustaqilligi;
   
5. 
   inersionligi;
   
6. 
   barqarorligi;
   
7. 
   moslashuvchanligi.
   

O`zbekiston Respublikasining bugungi kundagi taraqqiyoti darajasi holatidan kelib chiqib bir qator o`ziga xos belgilarni ajratib ko`rsatish mumkin:

• 
  tarixiy rivojlanishning ustuvorligi;
  
• 
  tashqi ta‘sirga nisbatan metinligi;
  
• 
  ekologik tizimni himoyalanganligi;
  
• 
  xavfsizlik obyektlarini taqsimlanganligi;
  
• 
  xavfsizlikni ta‘minlashda foydalaniladigan iqtisodiy metodlar va ishlanmalarning ilmiyligi;
  
• 
  tartibga solishni ustuvorligi va uni tashkil etishda turli shakllarini qo`llanishi hamda axborot ta‘minotini rivojlanishi.
  

Bularning barchasi iqtisodiy xavfsizlikni chuqur tadqiq etishga, baholashga keyinchalik uning turli muammolarni hal etishda mustahkam bazani shakllantiradi. Iqtisodiy xavfsizlik tizimini qurish jarayoni asosiy mezon va tushunchalarga ko`ra yettita blokdan iborat.