Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod fakulteti "moliya" kafedrasi

 
 
Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mahalliy soliqlar davlat byudjeti 
daromadlarining yillar bo’yicha o’rtacha 1.9-3.5 gacha miqdorni tashkil etmoqda. 
Mol-mulk solig’i tushum salmog’i o’sish an’anasiga ega bo’lib, reja 
ko’rsatkichlarida kamayishni kuzatish mumkin (bu ko’rsatkich 2011-2012-2013 
yillarda mos ravishda 3.0-3.1-3.3 foizni tashkil etib, 2013 yil ko’rsatichlarida 3.3 
foizni takil etishi kutilmoqda).
Ushbu holatni er solig’i, jismoniy shaxslardan transport vositalariga benzin, 
dizel yoqilg’isi va gaz ishlatganlik uchun olinadigan soliq hamda obodonlashtirish 
va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish soliqlarida ham ko’rish mumkin. 
Davlat byudjetining daromadlari o’zlarining manbalari, ij-timoiy-iqtisodiy 
xarakteri, mulkchilik shakli, soliq va to’lovlar-ning turi, mablag’larning tushish shakli 
va ularni byudjetga undirish metodlariga muvofiq klassifikatsiya qilinishi mumkin. 
Eng avvalo, Davlat byudjetining daromadlari o’zlarining manbalariga ko’ra 
quyidagi uch guruhga bo’linadi: 

soliqli daromadlar; 

nosoliqli daromadlar; 

tiklanmaydigan 
(qaytarilmaydigan) 
tarzda 
o’tkaziladi-gan pul 
mablag’lari.
Real soliqqa tortishning ayrim unsurlari, odatda, mahalliy soliqlar tizimida 
asosan sanoat jihatdan taraqqiyot etgan mamlakatlarda saqlanib qolgan. 
Byudjetning soliqli daromadlari tarkibi mamlakat soliq qonunchiligiga 
muvofiq umumdavlat soliqlari va yig’imlari, mahalliy soliqlar va yig’imlar, 
bojxona bojlari, boj yig’imlari va boshqa boj to’lovlari, davlat boji, penya va 
jarimalardan iborat.
Nosoliqli daromadlar tarkibiga quyidagilar kiradi: 

davlat mulkidan foydalanishdan olingan daromadlar (soliqlar va 
yig’imlar to’g’risidagi qonunchilikka muvofiq to’langan soliq va yig’imlardan 
so’ng); 

---