Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

WebMoney va Yandex ning sexrli xamyoni 
Bunday ko’rinishdagi “sexrli xamyonlar” vositasida cho’ntagingizni 
yengillashtirish usullari internet firibgarlari orasida keng tarqalgan vositalardan 
biriga kiritish mumkin. Bunda quyidagi sexrli goya targ’ib qilinadi: «Siz 
ko’rsatilgan xamyonga biror bir miqdordagi pul yuborasiz va biroz vaqt 
o’tganidan so’ng xamyon sizga o’sha pulingizni ikki-uch marta ko’paytirilgan 
xolda qaytaradi». Albatta siz o’z pulingizni qayta ko’rmaysiz – uni firibgarlar o’z 
maqsadlari uchun ishlatib bo’lganlar. Ammo ba’zi paytlarda pulingiz bir qancha 
muddat o’tganidan sung, qaytib xam keladi, bu xolda firibgarlar sizni keyingi 

---

Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
operatsiyalarga ishontirish uchun birovning pulini boshqasiga jo’natish 
kombinatsion usulidan foydalanadilar. Yodingizda tursin: internetda sexrli 
xamyonlar mavjud emas - agar pulingizni yuqotmoqchi bo’lmasangiz, bunga aslo 
ishonmang! 
Valyuta 
almashinishi
 bo’yicha firibgarliklar 
Valyuta almashinuvidan foydalanib pul ishlab olish xaqidagi takliflar xam 
internetda keng tarqalgan, shuning uchun ko’pgina saytlarda bu xaqdagi takliflarni 
va bunday takliflar aks ettirilgan turli xildagi bannerlarni ko’rish mumkin. Bunda 
firibgarlar barcha istovchilarga turli xildagi elektron valyutalarni bir-biriga 
almashtirgan xolda foyda olish mumkinligiga ishontirishga xarakat qiladilar. Ular, 
“bunday biznes valyutalarning turli almashtiruv punktlaridagi farqi tufayli juda 
xam foydalidir. Shuning uchun xam agar pulingizni ko’paytirmoqchi bulsangiz, 
ushbu ma’lumotlarga ilova qilingan ko’rsatmalarimizdan foydalanishingiz 
mumkin” - deya, sizga bu amallarni reklama qilishadi. Bunda ular sizga ikki 
bosqichli pul almashtiruv operatsiyasini taklif qilishadi: birinchi bosqichda siz 
shaxringizdagi biror bir valyuta almashtiruv punktida o’z pulingizni chet el 
valyutasiga, masalan, dollarga almashtirasiz. Ikkinchisida esa internetdagi 
firibgarlar sizga yuborgan ko’rsatmalarga mos keladigan chet eldagi valyuta 
almashinuv punktida dollardagi valyutangizni masalan, evroga almashtirish uchun 
junatasiz. Sizning xuddi shu pulingizni soxta valyuta almashinuv punktida 
firibgarlar kutib turishgan bolishadi va endi siz pullarimdan ajraldim desangiz ham 
bo’laveradi. Bu ular uchun o’ziga xos sovg’a buladi deyishimiz ham mumkin. 
Ba’zida esa pulingiz kam junatilgan ekan, bizda valyuta almashtirish uchun yana 
buncha pul junating, chunki valyuta almashtirish uchun minimal summa quyidagi 
miqdorda bulishi kerak degan ma’lumotlar ham kelib qolishi mumkin.