Toshkent moliya va iqtisodiyot kolleji

33-jadval.

Lizing obyektlarining umumiy tasnifi

№	Lizing obyektlarini tasniflash belgilari	Izoh
1	2	3
1.	Nima maqsadda foydalanishga ko‘ra	tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish maqsa-dida olinadigan obyektlar
2.	Iste’mol qilish shakliga ko‘ra	ishlab chiqarish jarayonida iste’mol qilinmay-digan obyektlar
3.	Murakkablik darajasiga ko‘ra	ayrim buyumlar buyumlar majmuasi
4.	Qo‘zg‘aluvchanlik darajasiga ko‘ra	ko‘chmas mulk shaklidagi obyektlar ko‘char mulk shaklidagi obyektlar
5.	Mulk shakliga ko‘ra	davlat mulki shaklidagi obyektlar xususiy mulk shaklidagi obyektlar
6.	Tarmoqqa ko‘ra	sanoat tarmog‘iga qarashli obyektlar qurilish tarmog‘iga qarashli obyektlar qishloq xo‘jaligi va h.k.

Jadvalning to‘rtinchi tartib raqamida keltirilganidek, lizing ko‘char va ko‘chmas mulkni ijaraga berishda ham qo‘llaniladi. Masalan, ko‘char mulk ko‘rinishidagi lizing transport vositalari, qurilish texnikasi, signallarni uzatish vositalari, asbob-uskunalar, dastgohlar, litsenziyalar, «nou-xau», loyihalar, kompyuter dasturlari va shunga o‘xshashlarni o‘z ichiga oladi.

Er uchastkalari va tabiat boshqa obyektlari, shuningdek, erkin muomalada bo‘lishi qonun hujjatlari bilan taqiqlangan yoki muomalada bo‘lishining alohida tartibi belgilangan mol-mulk lizing obyektlari bo‘lishi mumkin emas.
Shuni ta’kidlash lozimki, lizing obyektini hisobga olishning o‘ziga xos xususiyatlari bor. Masalan, moliyaviy lizing obyekti lizing oluvchi balansida hisobga olinadi. Operativ lizing obyekti esa lizing beruvchi balansida hisobga olinadi.
Lizing obyektiga bo‘lgan mulk huquqi uni boshqa birovga o‘tkazilishi yoki sotilishi bilan aniqlanadi. Binobarin, lizing obyektiga bo‘lgan mulk huquqi lizing oluvchi tomonidan sotib olingunga qadar lizing beruvchiga tegishli bo‘ladi. Masalan, moliyaviy lizingda lizing shartnomasining amal qilish muddati tugagunga qadar barcha lizing to‘lovlari to‘langan taqdirda (agar lizing shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa) lizing obyektiga bo‘lgan mulk huquqi lizing oluvchiga o‘tishi mumkin.
Operativ lizingni amalga oshirishda lizing beruvchi va lizing oluvchi o‘rtasidagi lizing obyektining oldi-sotdi shartnomasi asosida lizing obyektiga bo‘lgan mulk huquqi lizing oluvchiga o‘tishi mumkin.
Lizing oluvchi bankrot bo‘lgan, uning mol-mulki xatga olingan yoki musodara qilingan taqdirda, lizing obyekti lizing oluvchining umumiy mol-mulkidan ajratiladi va lizing beruvchiga qaytariladi. U mol-mulkni o‘z xohishiga ko‘ra tasarruf etishi mumkin.
Agar lizing beruvchi va lizing oluvchilar o‘z huquqlarini uchinchi shaxsga bermoqchi bo‘lsa, u holda lizing beruvchi lizing oluvchini xabardor qilgan holda lizing shartnomasi bo‘yicha o‘z huquqlaridan to‘liq yoki qisman uchinchi shaxs foydasiga voz kechishi mumkin. Xuddi shu tariqa lizing oluvchi lizing beruvchining ruxsati bilan moliyaviy lizing shartnomasi bo‘yicha o‘z huquqlaridan to‘liq yoki qisman uchinchi shaxs foydasiga voz kechishi mumkin.