Toshkent to‘qimachilik va уengil sanoat instituti 5320400 – «Kimyoviy texnologiya»
Download 1.26 Mb. Pdf ko'rish
|
yiliga 6050 tonna trikotaj ishlab chiqarish korxonasini oqartirish va gul bosish bolimini loyihalash.
- Bu sahifa navigatsiya:
- JAMI 6703,35 97260330 6049,5
- Farrosh 3 3 3 3 9 69 B
- Jami 102
- Jami oylik fondi 3205900,00 252 807886,80
- Jami 11
|
50
miqdorini aniqlash. Tolaga sorblangan bo‘yovchi modda miqdori bo‘yash eritmasidagi bo‘yovchi moddaning bo‘yashdan avvalgi va keyingi konsentratsiyalari farqi bo‘yicha kolorimetrik usulda aniqlanadi. Bo‘yashdan so‘ng qoldiq bo‘yash eritmasi va bo‘yalgan matoni yuvishdan xosil bo‘lgan eritmalar 250 yoki 500 ml li o‘lchovli kolbaga yig‘iladi va xosil bo‘lgan eritma o‘lchovga уetkaziladi, aralashtiriladi va uning optik zichligi (D qoldiq
) aniqlanadi. Tolaga sorblangan bo‘yovchi modda miqdorini ikki xil usulda xisoblash mumkin. A) kalibr to‘g‘ri chiziq asosida, buning uchun 5ta o‘lchovli kolbaga avvaldan tayyorlangan aniq konsentratsiyali (0,5 yoki 1,0 g/l) 50 ml eritmadan 0,5; 1,0; 1,5; 2,0; 2,5 ml quyiladi. Yuvish uchun ishlatilgan kimyoviy moddalar qo‘shiladi, o‘lchovgacha suv bilan to‘ldiriladi, aralashtiriladi va eritmalarning optik zichligi kolorimetrda aniqlanadi va kalibr to‘g‘ri chizig‘i chiziladi. B) taqqoslash usuli bo‘yicha, bunda etalon sifatida (S dast ; D
dast ) namuna solinmagan, lekin bo‘yash sharoitida ushlangan dastlabki bo‘yash eritmasi ishlatiladi. Bu eritma o‘lchovli kolbaga solinadi, yuvishda ishlatiladi kimyoviy moddalar qo‘shiladi va o‘lchovgacha suv bilan to‘ldiriladi, aralashtiriladi, optik zichligi aniqlanadi. S dast va D dast asosida qoldiq eritmadagi bo‘yovchi miqdori (Sqoldiq, g/l) quyidagi formula asosida xisoblanadi. S qoldiq = 100% S tola = S dast
- S qoldiq
51
4. IQTISODIY QISM
4.1. Umumiy holatlar Quyidagi diplom ishida “yiliga 6050 tonna trikotaj ishlab chiqarish korxonasini oqartirish va gul bosish bo’limini loyihalash” loyiha ishi asosidagi iqtisodiy negizlari asoslab berildi. Qo’yilgan maqsadni amalga oshirish uchun quydagi vazifalar bajarildi: - Marketing istiqbollari rejalashtirildi; - Korxonaning ishlab chiqarish dasturi rejalashtirildi; - Xom – ashyo balansi tuzildi; - Ishchilarning ish xaqi hisobi olib borildi; - Bug’, suv, elektr energiya hisoblari bajarildi; - Barcha iqtisodiy ko’rsatkichlar asosida korxonaning ishlab chiqarish yillik rejasi tayyorlandi.
4.2. Korxonaning ish kuni tartibini belgilash Biz loyihalayotgan korxonaning smenalarga bo’lgan holda dasturlashtirishdir. Smenalar 3 ga bo’lingan, smenalar davomiyligi 8, 8, va 7 soatdan tashkil topgan. Agar bir yilda 365 ( 366 ) kun bo’lib, bundan 52 kun shanba, 52 kun yakshanba, 9 kun bayramlar, shularni hisobga olsak korxonaning bir yillik ish kunini hisoblaymiz. 365 ( 366 ) – ( 52 + 52 + 9 ) = 252 ( 253 ) Diplom ishida yiliga 6050 tonna trikotaj ishlab chiqarish korxonasini oqartirish va gul bosish bo’limini loyihalash keltirilgan. Endilikda iqtisodiy fanlar bo’limiga asoslanib korxonaning iqtisodiy ko’rsatkichlari shuningdek, ishlab chiqarish 52
dasturi, xom ashyo balansi, ish xaqi va shunga o’xshash iqtisodiy ko’rsatkichlar hisoblab topiladi. 53
13 – jadval Ishlab chiqarish dasturi
Assorti ment nomi
Taqsimlangan ulushi
% Хom trikotaj miqdori Tayyor trikotaj miqdori kg/yil
kg/kun kg/yil
kg/kun Futer
35 2371,6
9410,70 8402,4
2117 Interlok 30 1996,5
7922,3 7202,1
1815 Pike
25 1663,7
6601,8 6001,7
1512,5 Kompyuterka 10 671,55
2664,7 2400,7
605 Jami 100
6703,35 26599,5 24006,9 6049,5
54
14 – jadval Хom ashyo balansi Keladigan qismi
Chiqish qismi Ishlab chiqarishga keladigan qismi % Miqdor минг t/yil
1kg trikotaj narхi,
Yig’indisi минг.
so’m Ishlab chiqarishdan chiqish Miqdor
минг t/yil
1kg trikotaj narхi,so’m Yig’indisi ming.so’m
Futer
35 2371,6
14200 33676720 Futer yoqolish 2117
19400 41069800 Interlok 30
1996,5 15200
30346800 Interlok yoqolish 1815 22820
41418300 Pike
25 1663,7
13600 22626320 Pike yoqolish 1512,5
21500 32518750 Kompyuterka 10
671,55 15800
10610490 Kompyuterka yoqolish 605
21600 13068000 JAMI 6703,35 97260330 6049,5 128074850 55
15-jadval Shtat jadvali Jihozlar va kasblar Ma sh
la r son
i U skuna lar g a xi zm at
ko’ rsa
ti sh
Keladigan odamlar soni Ish x
aqi to’
la sh
R az rya d
Soat li k ta ri f st avk as i % m ukof ot s o` m
Soatlik ish xaqi 1 -s m ena
2 -s m ena 3 -s m ena
ja m i Ishl
aga n oda m , soa t V aqt bay , so
`m
Zar ar
uchun ,12 - 24% сso` m
Mukof ot so` m
Ja m i so
at
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Sifat nazorati 2 1 2 2 2 6 46 B 3 2367,4 40 108900,4 13068,05 43560,16 165528,61 To’p ochish mashinasi 2 1
2 2 6 46 B 3 2367,4 40
1089004 13068,05 43560,16 165528,61 Oqartirish mashinasi 16
1 8 8 8 24
184 B 4 2627,51 40
483461,84 58015,42 193384,736 734862,00 Quritish mashinasi 2 2 4 4 4 9 92
B 4 2627,51 40 241730,92 29007,71 96692,368 367431,00 Balon siqma 2 1
2 2 12 46 B 4 2627,51 40
120865,46 14503,86 48346,184 183715,50 Sanfor 2
2 2 2 6 46
B 4 2627,51 40 120865,46 14503,86 48346,184 183715,50 Gul bosish 1 2
2 2 6 46 B 4 2627 40
120842 14501,04 48336,8 183679,84 Terma ishlov 1 1 1 1 1 3 14
B 4 2627 40 36778
4413.36 14711,2
55902,56 Yuqori tem 1 1
1 1 3 23 B 3 2367,4 40
54450,2 6534,024 21780,08 82764,30 Elekrtik
1 1 1 1 3 23
B 4 2627.51 40 60432,73 7251,928 24173,092 91857,75 Yuk tashuvchi
2
2 2 6 46 B 2 2132,57 40
98098,22 11771,79 39239,288 149109,29 Tamirlovchi
2 2 2 2 6 46
B 5 3060,02 40 140760,92 16891,31 56304,368 213956,60 Kimyoviy moddalar tayorlovchi
1 1 1 1 3 23
B 4 2627,51 40 60432,73 7251,928 24173,092 91857,75
56
102 1889068,3 226688,2 755627,312 2871383,79 57
4.3. Texnologik asbob – uskunalar jixozlarini hisoblash Texnologik asbob – uskunalar jixozlarini hisoblash quydagi ma’lumotlar asosida amalga oshiriladi: - bir sutkadagi ish soatlari soni ( smenadan kelib chiqqan holda ); - mashinaning nazariy unumdorligi ( m/soat ). O’rnatilgan mashinalar soni eng kattasigacha yiriklashtirilgan kerak bo’lgan mashinalarning soniga o’xshab aniqlanadi. Korxonadagi ishchilar soni hisobi, ish xaqi fondining hisobi. Bu bo’limda quydagilar hisobga olinadi: 1. Ishchilar soni hisobi 2. Ishchilar ish xaqi fondi hisobi 3. Ishchilar va xizmatchilar soni hisobi 4. Ishchi va xizmatchilar ish xaqi fondi hisobi Ishchilar soni sexlar, bo’limlar, ishlab chiqarish va kasblar bo’yicha hisoblanadi.
4.4. Ishchilar shtati va ish xaqi fondi Ishchilar shtati ishchining kategoriyasi va funksiyasiga qarab aniqlanadi: - ishlab chiqarishdagi ishchilar; - muhandislar – texnik ishchilar; - xizmatchilar; - kichik xizmat ko’rsatuvchi personallar. Ishchilar soni texnologik o’tish bo’yicha sex, bo’lim, ishlab chiqarish bo’yicha aniqlanadi. Normativ ishchilar soni normativ miqdoriga qarab yoki sanoatdagi 58
ishchilarning amaliyotiga qarab aniqlanadi, lekin konkret sharoitlarni hisobga olgan holda. ITP ( ishchilar soni ) ishlab chiqariladigan mahsulot hajmiga va boshqa faktorlarga bog’liq bo’lgan shtat jadvaldan olinadi. Bu kategoriyalar soni hamma ishchilar sonining 10 % izidan oshmasligi kerak. Kichik xizmat ko’rsatish personalining soni yordamchi ishichilar uchun mehnati bo’yicha tarmoqning normativ materiallar va xona hajmiga asosan hisoblanadi. Smenadagi bir ishchining xizmat ko’rsatish normasi quruq sexlarda – 1764 m 2 , ho’l sexlarda – 3528 m 2 , maishiy honalarda – 756 m 2 kichik xizmat ko’rsativchi personalining soni ishchilar sonining 4 % dan oshmasligi kerak. Ishchilarning ish haqini tashkil qilishda ta’rif sistemasi asos bo’lib xizmat qiladi. Ta’rif sistemasi asosida ishchilarga qilayotgan mehnati va ish sharoitiga qarab ish xaqi beriladi. Ishlab chiqarishdagi ishchilarning ish haqi fondi to’lov shakliga qarab aniqlanadi, ishbay va vaqtbay, mehnat sharoitiga qarab oddiy, og’ir va asosan zararli. Tashkilotning asosiy ishchilarning ish xaqi ta’rif sistemasi bo’lib, shu asosida ishchilarga ish xaqi hisoblanadi. Ishning mukammalligi va aniqligiga hamda unga talab etiladigan malakaga qarab hamma ishchilar razryadlar bo’yicha ta’riflanadi. Ta’rif setkasi Ishchining ish haqi razryad orqali quidagicha hisoblanadi. 1 – razryad ta’rif stavkasini unga mos keladigan tarif setkasiga ko’paytiriladi. Ishlab chiqarishda ishtirok etuvchi ishchilarning ish haqi fondi to’lash formasi va mehnat sharoitiga asoslanadi. Soatlik ish xaqi fondi hisobi jadvallarda keltirilgan.
59
Asbob – uskunalarning soni va nomlanishi loyiha ishining texnologik qismidan olinadi. Kasb va xizmat ko’rsatish me’yorlari razryadlar va ta’rif stavkalari korxona ma’lumotlari bo’yicha olinadi. Soatlik ish vaqti fondi to’g’ri ish haqi fondidan tashkil topgan bo’lib, soatlik ta’rif stavkasini ish vaqti fondining ishchi – soatga ko’paytirish orqali aniqlanadi. Tungi soatda ishlagani uchun qo’shimcha to’g’ri ish haqi fondining 25 % ini tashkil etadi. Kechki vaqtda ishlagani uchun qo’shimcha to’g’ri ish haqi fondining 20 % ini tashkil etadi. Odam salomatligi uchun zarar bo’lgan sharoitda ishlagani uchun qo’shimcha to’g’ri ish haqi fondining 12 – 14 % ini tashkil etadi. Ishlab chiqarishda ishtirok etuvchi ishchilarning ish haqi hisobi 4 - jadvalda, sex personalining ishchilarning ish haqi hisobi 5 – jadvalda keltirilgan.
60
16– jadval Keltirilgan ish хaqi jadvali
Fond tarkibi Soatlik ish хaqi fondi 1kunlik to’lov, so’m Yildagi ish kunlar Soatlik ish хaqi fondi yillik, so’m Vaqtbay 1889068,28 252 476045,21 Mukofot va qo’shimcha to’lovlar. 982315,51 252 247543,51 Jami soatlik fondi 2871383,79 252 723588,71 Ishdagi to’хtashlarga to’lovlar ( 1.5% soatlik fonddan ) 43070,76 252
10853,83 Jami kunlik fondi 2914454,54 252
734442,54 Tatillar to’lovi 10% kunlik fonddan
291445,45 252
73444,25 Jami oylik fondi 3205900,00 252 807886,80 61
17 – jadval Seх personalining ish хaqi
Mansab nomi Soni
Oklad summasi, ming so’m Yillik fond, ming so’m Sharoit
yomonligi u-n q-cha хaq 25% Mukofot Umumiy yillik fondi, so’m
% ming so’m 1 2 3 4 5 6 7 8 Seх boshlig’i 1 950 11400 2850
30 3420
17670 Katta master 1 900
10800 2700
30 3240
16740 Master
3 850
30600 7650
30 9180
47430 Kim lab boshlig’i 1 800
9600 2400
30 2880
14880 Iqtisodchi 1 750
9000 2250
30 2700
13950 Xisobchi 3 700
25200 6300
30 7560
39060 Farrosh
1 250
3000 750
30 900
4650 62
11
154380 63
4.5. Ishlab chiqarish va mahsulotni realizatsiya qilish harajatlarining hisobi “Ishlab chiqarish va mahsulotni realizatsiya qilish harajatlarining tarkibi”. Nizom bo’yicha hamma harajatlar ishlab chiqarish tannarxiga kiruvchi va tannarxga kirmaydigan, ammo davr harajatlariga kiradigan guruxlarga ajratadi. Mahsulot ishlab chiqarish tannarxiga quidagilardan tashkil topgan: 1. Moddiy harajatlar 2. Ish haqi harajatlar 3. Ijtimoiy ajratmalar 4. Asosiy fondlar amortizatsiyasi 5. Ishlab chiqarish harajatlari: suv, bug’, elektr energiya, asbob – uskunalarni ekspluatatsiya qilish harajatlari. Moddiy harajatlari kimyoviy mashinalarga va xom matoga bo’lgan xarajatlari, o’z ichiga oladi. Pardozlash bo’limida ishlatiladigan aralashmalarga ma’lum miqdorda kimyoviy bog’lanib materiallarning fizik asosini tashkil etadi va uning tashqi ko’rinishini yaxshilaydi. Kimyoviy materiallarga ketgan xarajatlarining hisobi 6 - jadvalda berilgan.
4.6. Bug’ va suv sarfning hisobi Pardozlash sanoatida texnologik zaruriyat uchun issiqlik miqdori sezilarli sarf bo’ladi. Ishlab chiqarishda qizdirish uchun quyidagi issiqlik tashuvchilar qo’llaniladi: suv bug’, qizdirilgan suv, suyuq organik birikmalar va ularning bug’i , goxida elektr energiya yoki gaz. Ko’pincha suv bug’i ishlatiladi. Shuning uchun mashinlarning texnologik tavsifnomasida bug’ning solishtirma normasi beriladi. 64
Sarflnadigan suv va bug’ning miqdori ishlab chiqarish hajmiga maxsulot assortimentiga, aloxida pardozlash soniga va texnologik jarayoning sathiga bog’liq bo’ladi. Bug’ va suvning solishtirma normasi 1 kg yoki 1000 m matoga hisoblanadi. Korxonada bug’ning solishtirma normasini tuzishda issiqlik balansining optimal variantini aniqlash zarur.
65
18-jadval Kimyoviy moddalar hisobi ?
Kimyoviy materiallarning nomlanishi Kimyoviy materiallar sarfi kg/kun
Kimyoviy materiallar sarfi
t/kun 1 kg kimyoviy materiallar sarfi Umumiy sarflanish summasi Download 1.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|