Transport-ekspeditsion xizmatlar asoslari

To‘kma holda tashiladigan yuklarga transport-ekspeditorlik xizmat
ko‘rsatish
To‘kma holda tashiladigan yuklarga (har xil turdagi donli mahsulotlar va
urug‘lar) transport-ekspeditorlik xizmat ko‘rsatishning o‘ziga xos xususiyatlari
ularning transport xususiyatlari – yuqori oquvchanlik va namlik yuqori bo‘lganda
oshiqcha qizib ketish mumkinligi, shuningdek zararkunandalar bilan zaharlanish
ehtimoli bilan bog‘lanadi. Shundan kelib chiqqan holda Temir Yo‘llar
Vazirligining (MPS) “Yuklarni tashish qoidalari” da ularni maxsus vagonlarda
ham, odatdagi yopiq – biroq qo‘shimcha ravishda maxsus asbob-uskunalar bilan
(masalan, echib olinadigan yoki echib olinmaydigan don shitlari) jihozlangan
vagonlarda ham tashish ko‘zda tutilgan.
Quruq yuklarni tashish uchun mo‘ljallangan kemalarda to‘kma holdagi
yuklarni tashishda “donli” charterlarning shartlariga ko‘ra (masalan, «Zernokon»)

---

49
kemani yollovchilar to‘shash va separatsiyalash uchun zarur bo‘ladigan
to‘shamalarni taqdim qilish, kema egalari esa – reys davomida to‘kma holdagi
yukning ko‘chishining oldini olish maqsadida kema tryumlariga ko‘ndalang va
bo‘ylama yog‘och to‘siqlar o‘rnatish majburiyatini oladilar.
Don mahsulotlari, moyli va dukkakli ekinlarning urug‘lari faqatgina
jo‘natuvchi tomonidan Davlat Don Inspeksiyasining (GXI) sertifikati yoki sifatga
muvofiqlik sertifikati taqdim qilingandan keyin tashish uchun qabul qilinadi.
Davlat Don Inspeksiyasi organlari 16% dan yuqori namlikka ega bo‘lgan donni
odatdan tashqari sharoitlarda tashishga ruxsat berishi mumkin. Portlarda don
mahsulotlarini qayta yuklash paytida Davlat Don Inspeksiyasining vakillari bo‘sh
vagonlar va kemalarni inspeksiyalashni amalga oshiradi. Ularni yuklash faqatgina
yuk jo‘natuvchilar tashuvchilarga Davlat Don Inspeksiyasining mos keluvchi
ruxsatnomalarini taqdim qilgandan keyin boshlanadi.