Transport logistikasining iqtisodiy mohiyati

www.scientificprogress.uz
 
Page 1112
Tadqiqot metodologiyasi. Maqolada deduktsion va induktsion belgilash, 
transport logistikasining iqtisodiy mohiyati va uning samaradorligi boʻyicha faktor 
tahlili usullari qoʻllanildi. 
Tahlil va natijalar. Transport-odamlar va yuklarni tashish bilan 
shug’ullanadigan moddiy ishlab chiqarish sohasi. Jamoat ishlab chiqarish tarkibida 
transport moddiy xizmatlar ishlab chiqarish sohasiga tegishli. 
Moddiy oqimning asosiy xom ashyo manbasidan yakuniy iste’molga o’tish 
yo’lidagi logistika operatsiyalarining katta qismi turli xil transport vositalaridan 
foydalangan holda amalga oshiriladi. Ushbu operatsiyalarni bajarish xarajatlari umumiy 
logistika xarajatlarining 50% gacha. 
Tovar-moddiy boyliklarning transport vositalari yordamida joylashuvini 
o’zgartirish yuklarni tashish deb ataladi. 
Transport quyidagi talablarga javob berishi kerak: 
haftalik va hatto kunlik tartibga solinadigan transport jarayonini ta’minlash uchun 
etarlicha moslashuvchan bo’lishi kerak; 
tarqoq va uzoq joylarga yuklarni tez va sifati etkazib berishni kafolatlash; 
korxonalar ishini to’xtatish yoki mijozning taqchilligi oldini olish maqsadida 
mijozlarga ishonchli xizmat ko’rsatish; 
foydalanuvchilarning o’zgaruvchan talablariga muvofiq qisqa vaqt oralig’ida 
kichik yuklarni tashish qobiliyatiga ega. 
Transport logistika jarayonining bir qismidir va moddiy xizmatlar ishlab 
chiqarish sohasiga tegishli. Tashish jarayonida moddiy oqimni boshqarish va yuklarni 
tashishni tashkil qilish transport logistikasi sohasidir. 
Transport logistikasi uchta sohani qamrab olgan faoliyat sohasi sifatida 
tavsiflanadi: 
mahsulotlar va etkazib beruvchilarning lentasini; 
zamonaviy telekommunikatsiya, informatika va boshqa axborot texnologiyalari 
vositalaridan foydalangan holda yuklarni tashish jarayonida yuzaga keladigan barcha 
transport va boshqa operatsiyalarni nazorat qilish; 
yuk egalariga tegishli ma’lumotlarni taqdim etish. 
Logistika tizimidagi transport ikki tomonlama rol o’ynaydi: 
birinchidan, logistika (sotib olish, ishlab chiqarish, tarqatish)ning asosiy 
funktsional sohalarida tarkibiy qism yoki komponent sifatida mavjud; 
ikkinchidan, transport-bu tadbirkorlik faoliyatini rivojlantiradigan iqtisodiyot 
tarmoqlaridan biri: transport tovarlar va xizmatlar bozorida o’z mahsulotlarini - 
transport xizmatlarini taklif qiladi, ular uchun daromad oladi va daromad oladi. 
Moddiy ishlab chiqarish sanoati sifatida transport o’z mahsulotiga ega-bu bir 
qator muhim farqlar bilan ajralib turadigan harakat jarayoni: 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 1 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan