Trust and support

Қозоқ тилидан Нодирбек ЙЎЛДОШ таржимаси 

---

Ҳикоялар тўплами
256
БИР УМРГА АРЗИГУЛИК БАХТ
Алексей Мухин,
Украина
Б
у воқеа анча илгари бўлиб 
ўтган эди. Ўшанда машина ўйинчоқни биқинимга 
тираганча калта иштончада кўча-кўйда чопиб юрар, 
гоҳ дадам, гоҳ ойимга эзмалик қилиб аҳмоқона са-
воллар берардим. Ота-онамга худо сабр-тоқатдан 
ҳам берган экан. Ёқимтой эмасманми, хола-амма-
ларим, тоға-амакиларим, бувию буваларим мени 
кўришлари биланоқ бағрига олишар, қўйиб юбо-
ришни хаёлларига ҳам келтиришмасди. 
– Бу боланинг ақллилигини! Кўрасизлар, про-
фессор бўлади ҳали, – дея алқаб кетишарди қарин-
дошларим оқ-малла сочларимни силашиб.
– Ҳа, профессор бўладиган сиёғи бор, – дерди 
отам кўзларидан кўзойнагини ечиб, –саволлар бера-
дики, охири кўринмайди. 
Ойим нуқул жилмаярди. Мен ҳамма яқинларим-
ни яхши кўрар, айниқса ойимга муҳаббатим чексиз 
эди. У жуда чиройли эди. Хушбичим, қўнғир ранг 
сочлари елкаларидан ошиб турар, оҳ, табассум қил-

---

Атиргул ўғриси
257
гандами... Дадамга эса негадир унинг жинси шорти-
си ёқмасди. Ойим мени қучоғига олганида ширин 
жилмаяр ва ийиб кетарди. Ойим мен учун ҳамма-
дан гўзал ва ҳаммадан севимли эмасми, юзларимни 
ўпичга тўлдириб юборишига ўзим имкон берардим. 
Ойим ва дадам бир-бири учун туғилгандек, бир-би-
рига мос ва ажойиб жуфтлик эди. Мен мана шундай 
кезлар дадамнинг олдига секин бориб, галдаги ўта 
ақлли саволимни берардим:
– Дада...
– Ҳа, тойчоғим, – дадам ўқиб турган газетасини 
шу он йиғиштириб мени тиззасига ўтирғизарди. 
Мен дадам билан тез чиқишиб кетардим. У менга 
ўта диққатли эди, иши ўта муҳим бўлса ҳам шу он 
йиғиштириб, эътиборини менга қаратарди.
– Дада, мен қандай туғилганман?
– О, ўғлим, дадангга осон бўлган дейсанми, – ал-
лақандай орзумандлик ва хиёл маҳзунлик билан 
деди дадам, – ойинг, албатта... майли қулоқ сол. 
Ўшанда ойинг бошқа амаки билан яшарди.
– Тушунмадим?
– Диққат қил. Славка ўртоғингнинг машинаси 
сенга ёқадими?
– Яхши-ю, аммо қанақадир... – мен қандай тушун-
тирсам экан, дея ўйланиб қолдим.
– Мана, – гапимни кесди дадам, – бегона амаки 
ҳам мана шундай чиройли, аммо қандайдир беўх-
шовроқ машина дегандек гап. Сен кўнглингга тек-
кунча уни қўлдан қўймай судраб юрасан, бошқалар 
ҳам шундай қилишади, сўнг эса жонингга тегади 
қўяди...
Мен бироз ўйланиб қоламанда, сўнг бош ирғаб 
тағин дадамга юзланаман.
– Мен бир шаҳарга дам олгани борганимда ой-
инг ва у билан бирга юрган амакини кўриб қолдим. 
Ойинг кўҳлик аёл эди.

---

Ҳикоялар тўплами
258
– Ойим ҳамма ойилардан ҳам энг гўзали, – дей-
ман мен дадамнинг гапини бўлиб.
– Тўғри. Кейин мен ойинг билан муносабатга ки-
риша бошладим. У жуда ҳам олисда яшарди.
– Ойдами? – сўрайман мен, – ахир жуда ҳам 
олисда деяпсизку?
– Мамлакатимизнинг чеккароғида. Ойингни роса 
соғинардим, унга хат ёзиб турардим, сўнг... бир йил-
ча у билан гаплаша олмадим, кейинроқ эса бирга 
яшай бошладик ва сен дунёга келдинг... 
– Мен дунёга қандай келдим, дада? – ўзимни ти-
ёлмай сўрадим.
– Ўғлим! – дадам чуқур нафас олди.
– Ҳа!
– Сенга қандай тушунтирсам экан-а? – дадам кўз-
ларига ойнагини тақиб олиб, ўйга чўмди. – Бу... би-
ласанми, қандай рўй берганди? Бу... ойинг – у шун-
дай, – илкис хохолаб кулиб юборди дадам.
– Чиройли эдими? Шуни айтмоқчи бўлдингиз-
ми?
– Бор, яхшиси, ойингдан сўрай қол. У котлетлар-
ни қовуриб бўлди, бўш ҳозир. Зерикаётгандир – да-
дам шундай деб қўлига тағин газетасини олди. Мен 
унинг тиззасидан сакраб тушиб ошхонага, ойим ол-
дига югуриб бордим.
– Ойижон, мен қандай туғилганман? – ошхонага 
кирганим заҳоти савол ёғдирдим унга. Ойим пеш-
бандини авайлабгина бўшатиб, бир чеккага қўйди-
да, мен томон келиб чўкка тушди ва мени оғушига 
олиб, кўзларимга боқаркан, секингина деди:
– Даданг билан бахтли эдик, кейин сен дунёга 
келдинг.
Мен пича ўйланиб туриб, тағин галдаги ақлли са-
волимни бердим:
– Худдики амаки билан янга бахтли яшаб, сўнг 
болалар туғилганидайми?

---

Атиргул ўғриси
259
– Ҳа, ўғлим, шундай.
– Дадам эса қисқа-калта қилмай, узоқ гапириб 
берди.
– Даданг гапдонда, – деди ойим жилмаяркан, соч-
ларимни ҳам силаб қўйди.
Орадан олтмиш йил ўтди. Соқолим ўсиб, оқар-
ди. Энди калта иштон ўрнини сийқа «бриджа» эгал-
лаган. Бир вақтлар отам кўзларига ойнак таққанидек 
кўзойнакдаман. Хуллас калом, бобоман. Бола пақир-
лар ақлли-ақлсиз саволлар бериб, калламни гиж қи-
лишганида мана шу воқеалар бот-бот эсимга туша-
веради. Ҳаммасидан ҳам ойимнинг сўзлари қулоғим 
тагида жаранглаб турибди: 
«Даданг билан бахтли эдик, кейин сен дунёга кел-
динг...» 
Мен улғайганимда отам бир асосий қоидани қу-
лоғимга қуйди:
«Хотининг сен билан бахтли бўлиши керак. Агар 
мана шунинг уддасидан чиқсанг, ҳаётдан кўп сий-
ловлар оласан!»
Ўшанда бу ҳикматнинг мағзини чақишга ақлим 
етмаган, аммо кейин... Мен дадам ўргатганидек қил-
дим. 
Мана ҳозир ошхона остонасидан ҳатладим. Ра-
фиқам бир вақтлар ойижоним пиширганидек кот-
летлар қовураётган экан. Унга қарилик нуқси уриб, 
ёшлик таровати батамом сўниб улгурган, аммо жо-
зибаси ўша-ўша аёл.
– Ҳа, бобоси, бирор гапингиз борми? – сўради у 
мендан. 
Мен жилмайдим.
– Йўқ, йўқ. Шунчаки ўзим, – дедим эшик кесака-
сига тирсагимни суяб.
Биз эр-хотин бой-бадавлат одамлар сингари 
дабдабали ҳаёт кечирмадик, аммо доим тўқ яшадик. 

---

Ҳикоялар тўплами
260
Энг муҳими, мен бутун умр ўзим хоҳлаган, орзуи-
мдаги аёл билан қувноқ ва самарали умргузарон-
лик қилдим. Ҳозир унга ва етти нафар фарзандимга 
боқиб туриб, шунга амин бўляпманки, хотиним ҳам 
бахтли бўлган экан.