Turkm dili-7 2017. indd

nji gönükme. Aýyrgyçlary we olary aýyklaýan sözle- ri tapyň. Harplary galdyrylan we sorag belgisi goýlan sözleri ýazuw kadasy boýunça göçüriň.

Gulbabajygyň bu gör…lýän çagalar ýaly bolmandygy- da meniň diýenlerime güwä geçýär. Ol dünýä inen pur- sadyndan di(?)seň üý(?)tgeşikdi. Ejesiniň özi ýatlap emdiräýmese, bäbekkä-de aglamazdam. Şonuň jägildisini eş(?)den däldiris.
Çaga wagtam ajygsa ýylgyryp emedekläp gelýändir. Aglaýyn diýmez. Kiçijikligine seretmezden, gepi-sözi üýtgeşikdi. Synçydy. Bilesigelijidi. Ejesiniň gözi mawu- rak³. Şonuň üç…nem ol bir gezek ejesinden : «Eje, men seniň göz…ňe öz reňkimde gör…nýärinmi ýa-da gök bol..p gör..nýärinmi?» – diýip sorady. (Gazetden).

Gaýtalamak üçin soraglar:

1. 
   Aýyklaýjy agzalar diýip nämä aýdylýar?
   
2. 
   Olaryň sözlemdäki hyzmaty nämeden ybarat?
   
3. 
   Aýyrgyçlaryň kesgitlemesini aýdyň.
   
4. 
   Aýyrgyçlar haýsy toparlara bölünýärler?
   
5. 
   Sypat, degişlilik we meňzetme aýyrgyçlaryny bi ri-birinden tapawutlandyrmagy başarýarmysyňyz?
   
6. 
   Aýyrgyçlaryň aýyklaýan sözlerine baglanyş ýollaryny düşündüriň.
   

§ 24. DOLDURGYÇLAR

Sözlemiň işlikden we işlik şekillerinden bolan her bir agzasyna baglanyp, şolary aýyklap gelýän sözle- re doldurgyçlar diýilýär. Olar gymyldy-herekete degiş- li ýagdaýlary görkezýärler we baglanýan sözlerini anyk- laşdyryp gelýärler.
Meselem:

1. 
   Düýn mekdepde çeper höwesjeňleriň çykyşy boldy.
   
2. 
   Myhmanlar jaýa gitdiler.
   

Birinji sözlemdäki doldurgyçlar habary aýyklap, oňa degişli wagty, orny aňlatsalar ikinji sözlemdäki doldurgyç habaryň ugruny bildirýär.
Doldurgyçlar aňladýan manylaryna we jogap bolýan soraglaryna garap, dokuz topara bölünýärler:
Doldurgyçlar
_Ýeňiş Hakyndalyk