Turkm dili-7 2017. indd

nji gönükme. Degişlilik aýyrgyçlaryň we olaryň aýyklaýan (baglanýan) sözlerini tapyň.

Soraşmagyň hem öz edebi bar. Sen ýaşkiçi bo- lup özüňden ula salam berseň, ýaşuly: «Gurgunmyň?» diýmän, «Soraň» diýse-de, sen soraşmaga ilgezek bolman,

«Sizdendir» diýmeli. Soraşmakdaky çekişme biri-birini hormatlamagyň sadaja görnüşidir.
Umuman, salamlaşmak ýaly mukaddes däp-dessur- larymyzy, isle çagalar bagynda bolsun, isle mekdepde,
isle-de maşgalada bolsun, her birimiziň çagalarymyza öw- retmegimiz gerek, çünki salamlaşmak edepleriň başydyr. (Gazetden).

99. 
    njy gönükme. Degişlilik aýyrgyjyny we olaryň baglanýan sözlerini tapyň. Aýyklan sözlerine baglanyşlaryny düşündiriň.
    

Enäniň perzendiniň ýarasyna melhem taýýarlaýşy, onuň perzendine bolan söýgüsi gudrat³ derejesine çenli göteril- mekden nyşan dälmi eýsem?
Maşgala suprasyna wepalylyk, maşgala sarpasyny sak- lamak hem eserde esasy meseleleriň biri bolup durýar. Bu babatda hem zenan maşgalanyň hyzmaty ägirtdir.
Derse han ýanyndaky namart ýigitleriň² aldawyna dü- şüp, ýeke perzendini öldürdim edip gaýdanda-da aýaly maşgala agzybirligini, erkek adamyň sarpasyn saklamak niýeti bilen, oňa hiç zat diýmeýär. Derse hanyň başyna agyr iş düşende, ogluna atasynyň sarpasyny saklamaklygy², maşgala namysyny goramaklygy nesihat edýär.
(Žurnaldan).

100. 
     nji gönükme. Okaň, degişlilik aýyrgyjyny, olaryň baglanýan sözlerini tapyň. Aýak ýeter ýer diýen durnukly söz düzüminiň manysyny düşündiriň.
     

Goşa çynar ýaly ogullarynyň ölümine boýun alan ýurt agasy, ýygyn töresi Garry molla birnäçe günüň içinde ta- nalmaz ýaly üýtgedi. Onuň daýaw göwresi ýarpy kiçelip, ýagyrnysy tüňňerdi, gözi içine gidip, dulluklary myssardy, sakgalynyň her ýanyndan bir penjesi agardy. Onuň gam laýyna, bir gysym bolup oturyşynda awdan galan garry bürgüdiň ýürek gyýyjy ejizligi bardy. (S.Annasähedow

«Göroglynyň gözleginde»).