nd ~ xursand, band, pand, qand, baland
-nj ~ ranj, ganj, panj
Tilimizga fors-tojik tilidan so'z o'tishi natijasida sinonimlik hosil bo'lgan :
Fors-tojik
O’zbek
Olov
O‘t
Chopon
To‘n
Oftob
Quyosh
Osmon
Ko‗k
Bahor
Ko‘klam
Jild
Muqova
Chorpoya
So‘ri
Kissa
Cho‗ntak
Dasta
Sop
Buqa
Novvos
tojik tilidan o'tgan qo'shma so'zlar :
boshpana, qo'shnay, qonxo'r, yalangbosh, shirinso'z
tojik tilidan o'tgan juft so'zlar :
qahr - g'azab, achchiq - chuchuk,
sog' - salomat, to'y - tomosha
Fors - tojik tilidan ayrim so‟zlar : anor, agar, bemor, bulbul, bodom, dehqon, dunyo,
davlat, go'dak, gul, gunohkor, kam, kamtar, kema, lof, lab, motam, non, nay, nihol,
surma, sarpo, zukko, g'o'za, shamol, chavandoz
Tilimizdagi sof turkiy so'zlarning o'ziga xos belgilari :
1)g,l,b,h,r tovushlari bilan boshlangan so'zlar o'zbekcha emas
2)v,f,j harflari qatnashgan so'zlar turkcha emas
3)tutuq belgisi uchramaydi
4)qator unlilik va qo'sh unlilik uchramaydi
5)turkiy so'zlarda urg'u asosan so'z oxiriga tushadi va erkin ko'chuvchi urg'u deyiladi
6)sof turkiy so'zlar asosan 1 yoki 2 bo'g'inli bo'ladi :
kel, tur, ona, yur, opa, dala, uxla, yugur
7)ikki bo'g'inli so'zlarning 2-bo'g'ini undosh bilan boshlanib unli bn tugaydi :
amma, tog'a, xola, olma, katta, olti, tulki
Es : sof turkiy so'zlarda qator
unlilik deyarli uchramaydi, lekin bir bo'g'inli -st, -lt, -rt
bilan tugagan so'zlar mavjud :
ost, ust, yalt, yult, qilt, milt, yurt, ko'st, yalt
Es : o'zbek tilidagi barcha fe'l, son, undov, taqlid so'zlar va shu turkumlarga oid so'zlad
sof turkcha kalimalardir.
Do'stlaringiz bilan baham: