Тузувчилар: О. У. Авлаев, У. А. Бутаева, Г. Амирова. Таълимда интерфаол

5 б савол. Фойдали муҳокама
Бутун синф, мувофиқ вақт. Муҳокамани очишда кимдир қарши 
ҳаракатни бўлишига хоҳиш билдирадими ёк мен нима айтганим 
ҳақида саволлар ёки сизда бор ҳар қандай ғояларни баҳам кўра 
оласанми? каби саволларни ўртага ташлашди. 
6.Самарали гаплар
Бутун синф 1-2 дақиқа. Шунга ўхшаш нарсаларни айтиш 
орқали хулосага келамиз. “Илтимос, нима қилиш ҳақида ўйлаб кўр. 
Дарсдан олган икки ёки уч маълумотларни ёза олишини кўринг. 
Мисол учун тугалланмасига ўхшаш баъзи ибораларни ёзинг: “Мен 
ўргандим” ёки “Мен хайратланганман... ёки Мен таажжубланишни 
бошладим... Мен қайта кашф қилдим... Мен ҳис қилдим... Мен 
ваъда бераман” ва шунга ўхшаш. Бу гап негизларини улар 
айтгандек доскага ёзинг ёки сиз тайёрлаган ўша негизли гапларни 
ичига олувчи харитани кўрсатинг. Кейин эса “бу дарсдан ўзингиз 
учун нима олганингизни кўрамиз” каби гапни айт. 
7. Тезлик билан айланиб, танловдан ўт
Бутун синф 2-3 дақиқа. Қачонки бирор талаба тайёр туюлса, 
“Илтимос яна бир дақиқа” дейишлари мумкин. Бу эса талабаларга 
ўша дарсни хадемай давом эттиришга огоҳлантиради. 
Кейин шунга ўхшаш сўзни айтамиз. Биринчи ўриндиқда бу 
ерда Боб билан бошлаймиз ва синф сўнгги қисмигача тезлик билан 
айланамиз. Қачонки у сизнинг навбатингизни ҳам айтади. “Мен 
босиб ўтдим ёки бирини ўқи, сиз ёзган самарали гаплар. Боб, 
илтимос сен бошла”. Агар вақт рухсат берса, қуйидагини ихтиёрий 
қадам билан хулоса чиқарасиз. 
8. Жуфтларга бўлиш 
Кичик гуруҳлар, мувофиқ вақт. Талабалардан уларнинг 
ҳамкорлари билан ўтиришни сўранг ва улар нима ёзгани навбатини 
бўлишиб олинг ва агар уларга ёқса, мавзуни муҳокама қилинг, улар 
асосан қизиқарлисини аниқлашади. 

---

148
Қисқа хулоса 
Ўйла-тақсимла-ўрган изчилликни юқори зарурий турлардан 
бирини кўрсатиб ўтади. Биз албатта, турли даражалар учун фан 
мутахассислари қадамларни алмаштириш керак. Умумий ҳажми 
оддий: биз маълумот беришимиздан аввал талаба қизиқишини 
рағбатлантиришда саволлар кўтарилади. Дарслар билан бу 
солиштиришлар 
презентация 
билан 
бошланади. 
Қайсики 
талабаларнинг жавобларига самара берадиган ҳаттоки, саволлар 
ҳақида уларни ҳайратлантиради. 
Ҳаракат оқимидаги 2-дарс. Ўқув қўлланмали амалиёт ва қайта 
кўриб чиқинг. 
Хор иши
Бутун синф, 3-5 дақиқа. Конвертлар йўналишининг юқори 
конвертини кўрсатинг. Ҳар бир математик фактни, белги сўзлар 
талаффузи, муносиб тил қўлланишларни кўрсатувчи ибора ёки 
талабалар ҳаётидаги ҳар қандай маълумотни ичига олади. Сиз 
кўрсатиб ўтганингиздек ҳар бир конвертнинг мақсади талабаларда 
бой ҳайқириқлардир. Конвертлар тезлик билан бурилган ва аҳён-
аҳёнда жавоб билан юқори кучни қўллаб-қувватла “бироз куч 
илтимос”.