Tvich va diqt ma'ruza lotin

Emirilish turlari. 
Plastik deformatsiya - tashqi yuklamalar ta'sirida, hamda koldik (ichki) 
zo’riqishlar ta'sirida ro’y beradi. Masalan: stanoklar staninasi va korpus detallarni 
qiyshayishi, klapan prujinalarining uzayishi yoki qisqarishi, tirsakli vallarning egilishi 
yoki buralib qolishi, ressorlarni o’tirib qolishi va x. 
Charchab yemirilish - o’zgaruvchi yuklamalarni uzok vaqt ta'siri natijasida ta'sir 
yetishidir. Bu yemirilish 3 ta bosqichla ro’y beradi: 
1.Inkubatsion tug’ilish. 
2.Bir maromda yemirilish. 
3.Yoriqlarni tez rivojlanishi. 
Yumshoq yemirilish - eng ko’p plastik deformatsiya sodir bo’lganda uning 
yakuniy bo’lagidir. 
Mo’rt yemirilish - plastik deformassasiz sodir bo’ladi. Bu emirilish mashinalarni 
past haroratda ishlatilganda, ish sharoitida yuqori agressiv muxit bo’lganda sodir 
bo’ladi. 
Yeyilish - detall O’lchovlarini ishqalanish natijasida asta-sekin ishqalanish 
sirtiga perpendikulyar ravishda kamayishidir. 
Qayishkok surish - materialni elastik deformatsiya ta'sirida ktishtirishdir. 

Plastik deformatsiya - katta plastik deformatsiya ta'sirida detalni kirishidir. 
Mikroqirqish - ishqalanayotgan sirtlar orasiga abraziv zarracha kirib qolganda 
sodir bo’ladi. 
Mexanik yeyilish - detallar sirtiga qattiq zarrachalarni mexanik ta'siri natijasida 
sodir bo’ladi. 
Molekulyar mexanik yeyilish - detall materiallarini molekulyar va atom kuchlari 
taxsirida emirilishidir. 
Yeyilish turlari. 
Yeyilish turlari 
Ishqalanish turlari 
Misollar 
Abraziv 
Abraziv 
zarracha 
yordamida detal sirtlarini 
qirqish, ko’chirish 
Gilza, porshen xalkasi 
Oksidlanish 
Detal 
sirtlarini 
ob-havo 
bilan o’zaro ta'siri 
Porshen barmog’i
Zaedanie 
Detalning o’zaro bir-biriga Plunjer juftlari, podshipnik, 

---

70
tiqilib qolishi 
shlitsalar 
Fretting jarayon 
Nisbiy 
tebranishlar 
va 
davriy 
deformatsiya 
natijasida
sirtlarni yemirilishi 
Gidro va gaz abraziv 
Suyuqlik yoki gaz oqimi 
ta'sirida qattiq zarrachalarni 
mexanik ta'siri 
Plunjer 
juftliklari 
gidronasos
Gidro va gaz errozion 
Yuqori gaz yoki suyuqlik
oqimi ta'sirida yuza sirtini 
yemirilishi 
Chiqarish kollektori,
glushitel 
Kavitatsiya 
Gidrozarbalar 
ta'sirida 
detallarni 
deformatsiyalanishi 
Dizel gilzalari