Tiykarǵı qarjınıń góneriwi — tiykarǵı qarjı baslanǵısh qunınıń
tómenlep barıwı.
Tiykarǵı qarjı baslanǵısh qunınıń tómenlep barıwı onıń gónergen
bóliminiń ónim qunına ótkerip barılıwı sebepli júz berip, bul process
tiykarǵı qarjılar amortizaciyası dep ataladı.
Tiykarǵı qarjılar amortizaciyası — tiykarǵı qarjılar góneriw
qunın ónim islep shıǵarıw qárejetlerine kirgizip barıw jolı menen
pul kórinisindegi qaplanıp barılıwı.
Amortizaciya ajıratpası (A aj ) tiykarǵı qarjı qunın (Q tiyk ) usı qunnıń
xızmet dáwiri (X d ) ne qatnası arqalı anıqlanadı:
A aj as d M X
Amortizaciya ajıratpaları belgilengen amortizaciya norması tiyka-
rında ajıratılıp barıladı. Amortizaciya norması (A n ) tiykarǵı qarjı
qunı (Q tiyk ) hám bul qunnıń xızmet dáwiri (X d ) menen kóbeymesine
qatnası hám de olardı procentte ańlatıw arqalı anıqlanadı:
A M as as d M M X =
×
×
100%
yamasa
A M d X =
×
1
100%
aj d Q tiyk n Q tiyk n tiyk Q
78
Kárxanada usı jol menen jıynalıp baratuǵın tiykarǵı qarjılardıń
góneriw summası amortizaciya fondın dúzedi.
Aytayıq, kárxanaǵa 50 mln. sumlıq stanok satıp alındı. Eger
stanoktıń 10 jıl dawamında xızmet etiwi kózde tutılǵan bolsa, ol
jaǵdayda bir jıllıq góneriw summası 5 mln. sumdı, amortizaciya
norması bolsa 10% ti quraydı:
