U. ǴAfurov, Q. Sharipov

Sırtqı qárejetler — kárxana xızmeti ushın zárúr resurs hám 
xızmetlerdi sırttan tólem tiykarında qatnastırıw nátiyjesinde júzege 
keletuǵın qárejetler.
Máselen, siziń shiyki zat hám materiallar, transport xızmeti ushın 
tólemińiz sırtqı qárejet esaplanadı. Sırtqı qárejetler tólem hújjetleri 
menen rásmiylestirilgeni sebepli buxgalteriya qárejetleri dep te ataladı.
Ishki qárejetler — kárxana yamasa isbilermenniń ózine tiyisli 
bolǵan resurslardan paydalanıw menen baylanıslı qárejetler.
Bunday qárejetler ushın pul tólemleri ámelge asırılmaydı. Ishki 
qárejetler usı resurslar qunın usıǵan uqsas resurslardıń bazardaǵı 
bahalarına salıstırıw arqalı bahalanadı. 
Ishki hám sırtqı qárejetlerdi ajıratıw kárxana ekonomikalıq xızmeti 
nátiyjeliligin arttırıw jolların salıstırmalı analizlew imkaniyatın beredi.
TURAQLÍ HÁM ÓZGERMELI QÁREJETLER
Óndiris kóleminiń ózgeriwine tásir etiw yamasa tásir etpewine 
qarap qárejetler turaqlı hám ózgermeli qárejetlerge bólinedi.
ULÍWMA QÁREJETLER
Turaqlı qárejetler
Ózgermeli qárejetler
Kárxana tólem minnetlemeleri
Shiyki zat
Salıqlar
Material
Amortizaciya ajıratpaları
Janar may
Ijara haqı
Transport xızmeti
Qorǵaw xızmeti qárejetleri, 
xızmetkerler aylıǵı hám t.b.
Jumısshılar is haqı hám usı 
sıyaqlılar ushın qárejetler

---

87
Turaqlı qárejetler (FC-fixed cost) — ónim islep shıǵarıw 
kóleminiń ózgeriwine baylanıslı bolmaǵan qárejetler.
Máselen, imarat ushın ijara haqı, reklama ushın tólem, qarawıl 
yamasa basqa texnikalıq xızmetkerlerdiń is haqı turaqlı qárejetler 
qatarına kiredi.
Ózgermeli qárejetler (VC-variable cost) — ónim islep shıǵarıw 
kóleminiń ózgeriwine baylanıslı qárejetler.
Máselen, shiyki zat, materiallar, jumıs-
shılardıń is haqı ózgermeli qárejetler esap-
lanadı. 
Óndiristiń hárbir dárejesinde turaqlı hám 
ózgermeli qárejetler jıyındısı ulıwma yamasa