У ч е н ы й X x I в е к а международный научный журнал

 
Foydalanilgan adabiyotlar 
 
1. Qodirova R.M. Qodirova F.R. Bolalar nutqini rivojlantirish. O`zbekiston Respublikasi 
Oliy va o`rta- maxsus ta’lim muassasalari uchun darslik. T.:, “Istiqlol”, 2006 y. 
2. Dergunskaya V.A., Koshkina A.A., O`yinlar - maktabgacha tarbiyachilar bilan tajriba: 
Oʻquv-uslubiy yordam - Moskva, Ustoz ta'limi markazi, 2013 - 64 p. 
3. Имомова Ш.М., Норова Ф.Ф. УЧЕБНЫЕ МЕТОДЫ ОРГАНИЗАЦИИ СПОРТИВНО-
ОЗДОРОВИТЕЛЬНЫХ МЕРОПРИЯТИЙ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ// 
Вестник науки и образования, 2021. № 9 (112). Часть 2. С.38. 
© 
N.L. Boltayeva, G.Q. Qamarova
, 2022. 

---

Ученый XXI века • 2022 • № 3 (84) 
42 
INGLIZ TLIDA FE’LLARNING KONVERSIYA USULIDA YASALISHI 
L.Z. Hamroeva
1
Maqolada ingliz tlida fe’llarning konversiya usulida yasalishi haqida ma’lumot 
berilgan. 
Kalit so`zlar: ingliz tili, ot, fe’l, sifat, ravish, talaffuz, konversiya, so`z. 
Hozirgi ingliz tilida bir so`zning o`zi ayni bir paytda bir necha so`z turkumiga 
taalluqli bo`lishi mumkin. Bu hozirgi ingliz tilidagi ot va fe’lda ayniqsa yaqqol 
ifodalanadi, chunki reduksiya natijasida ingliz tilidagi ot va fe’lning oxiridagi farq 
qiluvchi belgilar yo`qoladi. So`zning biror leksik-grammatik so`z turkumiga 
taalluqligini aniqlashda katta qiyinchilik tug`diradi. Hozirgi ingliz tilida so`zlar 
marfologik ko`rsatkichlarga boy emas. Shuning uchun ham bir so`z turkumining 
formasi uning boshlang`ich formasi yoki so`z paradigmasining dastlabki formasida 
kelganida ikkinchi so`z turkimidan farq qilmasligi mumkin. Masalan: water, telephone, 
measure, mistake so`zlarini olsak, ular bir vaqtning o`zida ot ham fe’l vazifasida yani 
water-suv, suv quymoq, sug`ormoq, telephone-telefon, telefon qilmoq, measure-o`lchov, 
o`lchamoq, mistake-xato, xato qilmoq, ma’nolarida keltirish mumkin. Bunday xollar 
nafaqat fe’l so`zlarda balki ot va sifat, sifat va fe’l wet-ho`l, ho`llamoq, ot va son. 
Agar bizlar qadimiy ingliz tilida konversiyani bor bo`lgan deb xisoblasak, unda 
hozirgi ingliz tilidagi konversiyadan nafaqat omonimlarning yo`qiligi bilan, balki 
infinitiv fe’llarning so`z yasovchi suffikslarning bo`lmaganligi bilan ham farq qiladi. 
A.I. Smirniskiy omonim so`zlarda konversiya usuli bilan so`z yasalishi belgilarini 
ko`rmadi. U so`z yasalishi qadimiy va hozirgi ingliz tilida bir printsip bo`lganligini 
tasdiqlaydi. Masalan; love-love, pencil-pencil qadimiy ingliz tilida lufu-lufian, hearpe-
hearpian, bu so`zlar faqat o`zlarining paradigmalari bilan farqlanadi. 
Ot, sifat, ravish va fe’l so`zlarning talaffuz qilinishidagi tenglik konversiya usuli 
bilan so`z yasashda kerakli imkoniyatni hosil qiladi. Bir semantik asosdan qancha so`z 
konversiya yo`li bilan paydo bo`lishini ko`rib chiqamiz. So`zlarni qaysi so`z turkumiga 
kirgizishdan oldin, ularning paydo bo`lishi tarixiga konversiyaning qaytalanishi va 
rekonversiyaga xisobga olish kerak. Masalan; down so`zi Oksford lug`ati bo`yicha ot 
so`z turkumi hisoblanib dyuna, balandlik ma’nosini bildiradi. Bu so`zdan dawn ravish 
so`z paydo bo`lgan, buning sababli ot so`zining predlog bilan qo`llanishi sababdir. 
Ravish down so`zidan sifat so`z paydo bo`lgan, buning sababli down ravish so`zining fe’l 
yasalgan ot so`zi bilan ifodalanganligidan. Masalan; down leap< leap down fall