U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING HUQUQ
Download 1.6 Mb. Pdf ko'rish
|
11 sinf uzb tarixi 001
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4 — Q. Usmonov
- Yangiyoltanlashzarurali
- Islom Karimov.
- Milliy taraqqiyotnipg m u s t a q i l l i k n i n g dastlabki m u r a k k a b , ,,0zbek modeli"
- zbekistonning oz is- tiqlol va taraqqiyot yoli"
- Siyosiy sohada bu quyidagilarni bildiradi
- Iqtisodiy sohada
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING HUQUQ VA MAJBURIYATLARI O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTI Davlat boshlig'i Konstitutsiya, inson va fuqaro huquqlari va erkinliklarining kafili Davlat hokimiyat organlarining kelishilgan holda faoliyat yuri- tishini va hamkorligini ta'minlaydi Qonunlar ishlab chiqish jarayonida qatnashadi Qurolli Kuchlar Oliy Bosh Qo'mondoni Xavfsizlik Kengashini tuzadi va unga rahbarlik qiladi Shaxs huquqiy holatining ayrim rnasalalarini, mukofotlar, unvonlar berishni hal qiladi O ' z b e k i s t o n Respublikasi Oliy Majlisining 1999- yil 19— 20- avgust kunlari bo'lib o'tgan XV sessiyasi 2000- yil 9- yan- varda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovini o ' t k a z i s h g a q a r o r qildi. M a r k a z i y saylov komissiyasi O ' z b e k i s t o n „ F i d o - k o r l a r " milliy d e m o k r a t i k p a r t i y a s i n o m z o d i I s l o m A b d u - g ' a n i y e v i c h K a r i m o v n i h a m d a O ' z b e k i s t o n xalq d e m o k r a t i k partiyasidan k o ' r s a t i l g a n Abdulhafiz J a l o l o v n i P r e z i d e n t l i k k a n o m z o d etib ro'yxatga oldi, yashirin ovoz berish byulleteniga kiritdi. 4 — Q. Usmonov 49 2000- yil 9- yanvarda muqobillik va demokratik ta- moyillar asosida O'zbekiston Respublikasi Prezidenti say- lovi bo'lib o'tdi. Saylovda ro'yxatga olingan saylovchilarning 95,10 foi- zi, 12 mln 123 ming 199 saylovchi qatnashdi. Saylovda qatnashganlarning 91,90 foizi Islom Karimov uchun, 4,17 foizi A. Jalolov uchun ovoz berdi. 3,93 foiz byulleten ha- qiqiy emas deb topildi. O'zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi Islom Abdug'aniyevich Karimovning O'zbekiston Respubli- kasi Prezidenti lavozimiga saylanganligi to'g'risida qaror qabul qildi. I. A. K a r i m o v n i n g O'zbekiston P^spublikasi Prezidenti etib saylanishi, u n i n g mustaqillik yillarida yuritgan ichki va tashqi siyosatining u m u m x a l q t o m o n i d a n m a ' q u l l a n i s h i v a q o ' l l a b - q u w a t l a n i s h i , m a m l a k a t barcha aholisining unga b o ' l g a n to'la i s h o n c h i d a n guvohlik beradi. O ' z b e k i s t o n Respublikasi P r e z i d e n t i n i n g vakolat m u d d a t i 2 0 0 7 - yil d e k a b r d a tugashi m u n o s a b a t i bilan O ' z R Prezidenti lavozimiga saylov o'tkazishga puxta tayyorgarlik ko'rildi. M a r - kaziy saylov komissiyasi O'zbekiston Xalq d e m o k r a t i k partiya- sidan ko'rsatilgan A . A . R u s t a m o v n i , O'zbekiston „Adolat" sot- s i a l - d e m o k r a t i k p a r t i y a s i d a n k o ' r s a t i l g a n D . G . T o s h m u - h a m e d o v a n i , saylovchilar tashabbuskor g u r u h i d a n ko'rsatilgan A.X. S a i d o v n i , O ' z b e k i s t o n l i b e r a l - d e m o k r a t i k p a r t i y a s i d a n ko'rsatilgan I.A. Karimovni Prizidentlikka n o m z o d etib ro'yxatga oldi va yashirin ovoz berish byulleteniga kiritdi. 2007-yil 2 3 - dekabrda oshkoralik va ochiqlik, muqobillik va sog'lom raqobat asosida bo'lib o'tgan saylovda ro'yxatga olingan 1 6 . 2 9 7 0 0 0 n a f a r s a y l o v c h i d a n 9 0 , 6 foizi o v o z b e r i s h d a qatnashdi. Islom Abdug'aniyevich Karimov n o m z o d i n i yoqlab saylovda ishtirok etganlarning 88,1 foizi ovoz berdi. 2 0 0 7 - y i l 2 8 - d e k a b r d a b o ' l i b o ' t g a n M a r k a z i y s a y l o v komissiyasining majlisi l.A. Karimovni O'zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga saylandi, deb hisoblashga qaror qildi. Respublika fuqarolari O ' z b e k i s t o n n i n g davlat mustaqilligiga e r i s h u v i n i , iqtisodiy m u s t a q i l l i g i n i , m a m l a k a t xavfsizligining m u s t a h k a m l a n i s h i v a j a h o n h a m j a m i y a t i d a u n i n g o b r o ' - e ' t i - borining ortib borishini haqli ravishda I. A. K a r i m o v faoliyati bilan b o g i a y d i l a r . 50 i Savol va topshiriqlar 1. O'zbekiston Prezidenti saylovi qanday qonun asosida tashkil etiladi? 2. O'zbekiston Respublikasi Prezidentligiga kimlar saylanishi mum- kin? 3. Prezident saylovi kunini qaysi hokimiyat organi tayinlaydi? 4. Saylov okrugi va uchastkalari deganda nimalarni tushunasiz? 5. Saylov byulleteni nima? 6. O'zbekiston Prezidentligiga birinchi umumxalq saylovi qachon bo'ldi? Natijalarini bilasizmi? 7. O'zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimov- ning tarjimayi holini so'zlab bering. 8. O'zbekiston Prezidentining Konstitutsiyaviy maqomini bilasizmi? 9. O'zbekiston Prezidentining vakolat muddatini uzaytirish to'g'risi- dagi referendum qachon bo'lib o'tdi? 10. 2000- yil 9- yanvarda, 2007-yil dekabrda boiib o'tgan O'zbekiston Prezidentligiga saylovlar natijalarini bilasizmi? 5- §. O'zbekistonning o'z taraqqiyot yo'li Mustaqillikning qo'lga kiritilishi bilan Yangiyo'ltanlashzarurali V a t a n i m i z h a y o t i d a tarixiy burilish sodir bo'ldi. E n d i O'zbekiston oldida boshqa davlatning qosh-qovog'iga q a r a m a s d a n ijtimoiy-siyosiy, i q t i s o d i y , m a ' n a v i y - m a ' r i f i y t a r a q q i y o t m a s a l a l a r i n i m i l l i y manfaatlarga m o s ravishda mustaqil hal qilish, jamiyatni yangi- lash, d e m o k r a t i k davlat qurish y o ' l l a r i n i ishlab c h i q i s h kabi dolzarb va mas'uliyatli vazifalar turardi. Mustaqillikning dastlabki kunlaridayoq O ' z b e k i s t o n q a n d a y taraqqiyot yo'lidan boradi, qanday jamiyat, qanday davlat quradi, uning qiyofasi qanday bo'ladi, degan savollar ko'ndalang turardi. M a ' l u m k i , 90-yillar boshlarida mustaqillikka erishgan ayrim davlatlarda eski t u z u m n i rad etib, uni buzib, d e m o k r a t i k jamiyat va bozor munosabatlari dasturini e'lon qilib, birdaniga demokratik davlat quramiz, birpasda rivojlangan mamlakatlar darajasiga eri- shamiz, deb jar solgan edilar. O'sha paytdayoq O'zbekiston Res- publikasi P r e z i d e n t i b u n d a y shov-shuvlarga x o m x a y o l , q u r u q gap deb b a h o bergan edi, amalda h a m shunday bo'lib chiqdi. Islom K a r i m o v mustaqillikning dastlabki yillaridayoq eski t u z u m o'z o ' r n i n i osonlikcha bermasligini, u n i n g zaharli maf- kurasi o d a m l a r ongini tez va yengil o ' z iskanjasidan c h i q a r m a s - ligini ta'kidlagan edi. Eng m u h i m i , yangi ijtimoiy m u n o s a b a t - 51 laming zarur asosini, z a m i n i n i , poydevorini qurib olish u c h u n m a ' I u m vaqt, j a m i y a t n i isloh qilish va yangilash j a r a y o n i n i boshqaradigan va t a ' m i n l a y d i g a n , yangicha fikrlaydigan o d a m - larni tayyorlash-tarbiyalash kerak edi. „ Faro von turmushga erishishning ham albatta o'z tosh-tarozisi bor. Boshqacha aytganda, odamzod bir narsaga erishmoq uchun ma'Ium vaqt huzur-halovatdan voz kechishiga ham to'g'ri keladi". Islom Karimov. Asarlar, 7- jild, 375- bet. J a h o n tajribasi shuni ko'rsatadiki, dunyodagi h a m m a m a m - lakatlar u c h u n m a q b u l bo'lgan bir xil taraqqiyot yo'li, bir xil a n d a z a bo'lishi m u m k i n emas. Mustaqillikka erishgan har bir m a m l a k a t o'ziga xos taraqqiyot y d l i n i izlaydi, yangi jamiyat barpo etishda o'z andazasini ishlab chiqishga intiladi. O'zbekiston oldida h a m nazariy-ilmiy va amaliy j i h a t d a n puxta asoslangan o'ziga xos yo'lni ishlab chiqish zarur edi. Vatan, millat taqdiri hal bo'layotgan Milliy taraqqiyotnipg m u s t a q i l l i k n i n g dastlabki m u r a k k a b , ,,0'zbek modeli" mas'uliyatli pallasida Prezident Islom K a r i m o v o ' z i n i n g h a y o t i y tajribasi, boshidan kechirgan a c h c h i q - c h u c h u k voqealardan olgan sabo- qlari va h a r bir voqeaga ilmiy asosda yondashish, kelajakni k o ' r a bilish qobiliyatiga tayanib O'zbekistonning o'ziga xos taraqqiyot yo'lini ishlab chiqishga b o s h - q o s h b o ' l d i . Islom K a r i m o v o ' n ikkinchi chaqiriq O'zbekiston Respubli- kasi Oliy Kengashining navbatdan tashqari to'qqizinchi sessiya- sida (1992- yil 4- yanvarda) so'zlagan dasturiy nutqida h a m d a 1992- yil avgust oyida nashr etilgan ,,0'zbekistonning o'z is- tiqlol va taraqqiyot yo'li" asarida O ' z b e k i s t o n n i n g taraqqiyot yo'lini har t o m o n l a m a puxta asoslab berdi. O ' z y o i i m i z q a n d a y shart-sharoit va zaminlarga tayanadi? O'zbekiston yo'li, birinchidan, bozor iqtisodiyoti asosida taraq- qiy topgan davlatlarning tajribasiga tayangan holda ishlab chiqildi. Bu b i r o n - b i r taraqqiyot yo'lini k o ' r - k o ' r o n a k o ' c h i r i b olishni emas, balki boshqa davlatlar taraqqiyoti jarayonida to'plangan va bizning mamlakatimiz sharoitiga tatbiq qilsa bo'ladigan barcha ijobiy va maqbul tajribalardan foydalanish, degan m a ' n o n i bildiradi. Ikkinchidan, soxta inqilobiy sakrashlarsiz, ijtimoiy l a r z a - larsiz, evolutsion y o ' l bilan madaniyatli taraqqiyotga o'tish — tanlab olingan y o i n i n g asosiy m a z m u n i va mohiyatidir. 52 Uchinchidan, O'zbekiston yo'li o'zbek xalqining milliy xusu- siyatlari, davlatchilik tajribasi, m a ' n a v i y q a d r i y a t l a r i , Sharq m a d a n i y a t i g a m a n s u b l i k , ijtimoiy h a m k o r l i k , v a t a n p a r v a r l i k , millatlararo totuvlik kabi fazilatlarga m o s ravishda belgilandi. To'rtinchidan, o'z yo'limizni belgilashda islom dini, u n i n g jamiyat m a ' n a v i y hayotidagi o'rni, m u s u l m o n davlatlar bilan o'zaro aloqalarni kengaytirishdagi ahamiyati hisobga olindi. Beshinchidan, yangi yo'lni tanlashda O ' z b e k i s t o n n i n g g e o - strategik mavqeyi, mustaqillikka erishgan paytdagi iqtisodiy i m - koniyatlari, shart-sharoitlari, tabiiy resurslari asos qilib olindi. Oltinchidan, respublikadagi o'ziga xos demografik vaziyat, aholi va mehnat resurslarining tez o'sib borishi h a m inobatga olindi. Yettinchidan, o d a m l a r n i n g ijtimoiy ongi, Sunyoqarashi h a m e'tiborga olindi. Negaki, sovetlar z a m o n i d a kishilarda shakllangan yaxshi ishlasa h a m , y o m o n ishlasa h a m davlat b o q a d i , degan boqimandalik, tayyorga ayyorlik, mulkka nisbatan bepisandlik ruhiyatini tezlik bilan o'zgartirib b o ' l m a s edi, buni hisobga olish zarur edi, albatta. Milliy istiqlolning dastlabki k u n i d a n o q c h i n a k a m Mustaqil O'zbekistonni barpo etish, har qanday „izm" lardan xoli xalqchil, adolatli jamiyat qurish bosh maqsad qilib qo'yildi. Davlatimiz ichki va tashqi siyosatining asosiy yo'nalishlari ana shu bosh maqsaddan kelib chiqqan holda belgilandi. O'zbekiston — kelajagi buyuk davlat. Bu — mustaqil, demokratik, huquqiy davlatdir. Bu — insonparvarlik qoidalariga asoslangan, millati, dini, ijtimoiy ahvoli, siyosiy e'tiqodlaridan qat'iy nazar fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini ta'minlab boradigan davlatdir. Xalq davlat hokimiyatining manbayidir. Uning xohish- irodasi davlat siyosatini belgilab beradi. I. A. Karimov. O'zbekistonning o'z istiqlol va taraqqiyot yo'li. T. ,,0'zbekiston", 1992, 15—16- betlar. Kelajagi b u y u k O ' z b e k i s t o n d a v l a t i n i n g siyosati i n s o n va j a m i y a t n i n g e r k i n l i g i n i , f u q a r o l a r n i n g f a r o v o n t u r m u s h i n i t a ' m i n l a s h g a qaratilgan. Y u r t b o s h i m i z o'zining m a z k u r asarida j a m i y a t n i n g siyosiy va davlat tuzilishini insonga siyosiy, iqti- sodiy va ijtimoiy t u r m u s h tarzini o'zi erkin t a n l a b olishini ka- folatlaydigan d a r a j a d a isloh etish, t u b d a n y a n g i l a s h vazifa- larini belgilab berdi. 53 Siyosiy sohada bu quyidagilarni bildiradi: — xalq manfaatlariga m o s keladigan haqiqiy d e m o k r a t i y a t a m o y i l l a r i n i q a r o r t o p t i r i s h n i , xalq h a m bevosita, h a m o'z vakillari orqali davlat hokimiyatini amalga oshirishda t o i i q i m - koniyatga ega bo'lishini; — q o n u n chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati v a k o - latlarini ajratish a s o s i d a milliy d a v l a t c h i l i k n i b a r p o e t i s h n i , j a m i y a t n i n g siyosiy t i z i m i n i , davlat i d o r a l a r i n i n g t u z i l m a s i n i t u b d a n y a n g i l a s h n i , r e s p u b l i k a h o k i m i y a t i b i l a n m a h a l l i y h o k i m i y a t n i n g vakolatlarini a n i q belgilab q o ' y i s h va a d o l a t l i q o n u n c h i l i k n i vujudga keltirishni; — b a r c h a fuqarolarning q o n u n oldidagi huquqiy tengligini va q o n u n n i n g ustuvorligini, j a m i y a t m a n f a a t l a r i va a h o l i xavf- sizligini kafolatlaydigan h u q u q i y davlatni b a r p o etishni; — O ' z b e k i s t o n d a tug'ilgan, uning z a m i n i d a yashayotgan va m e h n a t q i l a y o t g a n h a r b i r k i s h i , milliy m a n s u b l i g i d a n v a e ' t i q o d i d a n qat'iy n a z a r respublikaning teng h u q u q l i fuqarosi bo'lishga munosibdir, degan insonparvarlik qoidasini ro'yobga c h i q a r i s h n i ; % — o z c h i l i k d a n iborat millatlarning manfaatlari va h u q u q - larini h i m o y a qilish, ularning m a d a n i y a t i , tili, milliy u r f - o d a t - lari v a a n ' a n a l a r i s a q l a n i s h i h a m d a r i v o j l a n i s h i n i kafolatli t a ' m i n l a s h n i ; — bir mafkupaning, bir d u n y o q a r a s h n i n g yakka hokimligi- d a n voz kechish, siyosiy tashkilotlar, mafkuralar va fikrlar xil- ma-xilligini tan olishni; — c h i n a k a m d e m o k r a t i y a n i n g zarur va q o n u n i y tarkibi si- fatida ko'ppartiyaviylikni a m a l d a shakllantirishni bildiradi. Iqtisodiy sohada: — milliy boylikning ko'payishini, o d a m l a r n i n g t u r m u s h va ish sharoitlarini m u n o s i b t a ' m i n l a y d i g a n qudratli, barqaror va j o ' s h q i n rivojlanib boruvchi iqtisodiyotni b a r p o etishni; — ijtimoiy j i h a t d a n yo'rialtirilgan b o z o r iqtisodiyotini b o s - q i c h m a - b o s q i c h s h a k l l a n t i r i s h n i , tashabbuskorlik va ishbilar- m o n l i k n i rivojlantirishni; — m u l k egalari h u q u q l a r i n i n g davlat y o ' l i b i l a n h i m o y a qilinishini t a ' m i n l a s h va b a r c h a mulkchilik shakllarining huquqiy tengligini qaror toptirishni; — iqtisodiyotni o'ta markazlashtirmaslik h a m d a yakka hokim- likka b a r h a m berish, korxonalar va tashkilotlarning mustaqil- ligini kengaytirish, davlatning xo'jalik faoliyatiga bevosita ara- lashuvidan voz kechishni; 54 — m e h n a t qilish, d a m olish, ta'tilga chiqish, ishsiz bo'lib qolgan t a q d i r d a ijtimoiy muhofazaga b o ' l g a n Konstitutsiyaviy h u q u q n i ro'yobga chiqarishni; — tabiiy resurslardan ayovsiz foydalanishga, atrof-muhitga, ekologik vaziyatga ziyon yetkazishga y o i qo'ymaslikni bildiradi. Ijtimoiy va ma'naviy sohada: — u m u m i n s o n i y q a d r i y a t l a r g a , i n s o n p a r v a r l i k g ' o y a l a r i g a sodiqlikni, inson, uning hayoti va shaxsiy daxlsizligi, erkinligi, q a d r - q i m m a t i , yashash joyini tanlash h u q u q i n i , inson h u q u q - lariga doir xalqaro m e ' y o r l a r n i qaror toptirishni; — ma'naviyat va axloqiylikni qayta tiklash, fuqarolarning va- tanparvarlik his-tuyg'ularini rivojlantirish, tarixiy yodgorliklar- ni saqlash va t a ' m i r l a s h n i ; — o'zbek tilini rivojlantirishni, bu tilning davlat m a q o m i n i to'liq ro'yobga chiqarishni; — hurfikrlilikni, vijdon va din erkinligi q o i d a l a r i n i q a r o r toptirishni; — ijtimoiy adolat qoidalarini r o ' y o b g a chiqarish, aholining eng n o c h o r qatlamlari — keksalar, nogironlar, yetim-yesirlar, k o ' p b o l a l i o i l a l a r , o ' q u v c h i - y o s h l a r n i n g davlat t o m o n i d a n iqtisodiy muhofazaga b o ' l g a n kafolatli huquqlarini t a ' m i n l a s h n i ; — h a m m a u c h u n m a ' q u l sifatli tibbiy xizmatni t a ' m i n l a s h , onalik va bolalikni muhofaza qilishni; — yangi d e m o k r a t i k t a ' l i m konsepsiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish, u m u m i y t a ' l i m olish, kasbni va tegishli maxsus tayyorgarlikni o'tishni erkin tanlashda barchaga baravar h u q u q berishni; — ijodning b a r c h a turlarini rivojlantirish, o d a m l a r n i n g iste'- dod va qobiliyatlarini n a m o y o n etish u c h u n shart-sharoit yara- tish, m a ' n a v i y mulkni h i m o y a qilishni bildiradi. M a n a s h u n d a y siyosiy, davlat va Konstitutsiyaviy t u z u m g a erishishning kaliti fuqarolarning tinchligi va millatlararo totuv- likni t a ' m i n l a s h , q o n u n i y l i k va h u q u q - t a r t i b o t n i q a r o r t o p t i - rishdir. Huquqiy davlatning quroli ham, himoyasi ham, ko'zi ham, so'zi ham qonundir... Qonunni buzishga hech kimning haqqi yo'q. I. A. Karimov. O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi sessiyasida 1992- yil 4- yanvarda so'zlagan nutqidan 55 Siyosiy sohada bu quyidagilarni bildiradi: — xalq manfaatlariga m o s keladigan haqiqiy d e m o k r a t i y a t a m o y i l l a r i n i q a r o r t o p t i r i s h n i , xalq h a m bevosita, h a m o ' z vakillari orqali davlat hokimiyatini amalga oshirishda to'liq i m - koniyatga ega bo'lishini; — q o n u n chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati v a k o - latlarini ajratish asosida milliy d a v l a t c h i l i k n i b a r p o e t i s h n i , j a m i y a t n i n g siyosiy t i z i m i n i , davlat i d o r a l a r i n i n g t u z i l m a s i n i t u b d a n y a n g i l a s h n i , r e s p u b l i k a h o k i m i y a t i b i l a n m a h a l l i y h o k i m i y a t n i n g vakolatlarini a n i q belgilab q o ' y i s h va adolatli qonunchilikni vujudga keltirishni; — b a r c h a fuqarolarning q o n u n oldidagi h u q u q i y tengligini va q o n u n n i n g ustuvorligini, j a m i y a t m a n f a a t l a r i va a h o l i xavf- sizligini kafolatlaydigan huquqiy davlatni b a r p o etishni; — O ' z b e k i s t o n d a tug'ilgan, uning z a m i n i d a yashayotgan va m e h n a t q i l a y o t g a n h a r b i r k i s h i , milliy m a n s u b l i g i d a n v a e ' t i q o d i d a n qat'iy n a z a r respublikaning teng huquqli fuqarosi bo'lishga munosibdir, degan insonparvarlik qoidasini ro'yobga c h i q a r i s h n i ; # — o z c h i l i k d a n iborat millatlarning manfaatlari va h u q u q - larini h i m o y a qilish, ularning m a d a n i y a t i , tili, milliy u r f - o d a t - lari v a a n ' a n a l a r i s a q l a n i s h i h a m d a r i v o j l a n i s h i n i kafolatli t a ' m i n l a s h n i ; — bir mafkupaning, bir d u n y o q a r a s h n i n g yakka hokimligi- dan voz kechish, siyosiy tashkilotlar, mafkuralar va fikrlar xil- ma-xilligini tan olishni; — c h i n a k a m d e m o k r a t i y a n i n g zarur va q o n u n i y tarkibi si- fatida ko'ppartiyaviylikni a m a l d a shakllantirishni bildiradi. Iqtisodiy sohada: — milliy boylikning ko'payishini, o d a m l a r n i n g t u r m u s h va ish sharoitlarini m u n o s i b t a ' m i n l a y d i g a n qudratli, b a r q a r o r va j o ' s h q i n rivojlanib boruvchi iqtisodiyotni b a r p o etishni; — ijtimoiy j i h a t d a n yo'naltirilgan b o z o r iqtisodiyotini b o s - q i c h m a - b o s q i c h s h a k l l a n t i r i s h n i , tashabbuskorlik va ishbilar- monlikni rivojlantirislini; — m u l k egalari h u q u q l a r i n i n g davlat y o ' l i b i l a n h i m o y a qilinishini t a ' m i n l a s h va b a r c h a mulkchilik shakllarining huquqiy tengligini qaror toptirishni; — iqtisodiyotni o'ta markazlashtirmaslik h a m d a yakka h o k i m - likka b a r h a m berish, korxonalar va tashkilotlarning m u s t a q i l - ligini kengaytirish, davlatning xo'jalik faoliyatiga bevosita ara- lashuvidan voz kechishni; 54 — m e h n a t qilish, d a m olish, ta'tilga chiqish, ishsiz bo'lib qolgan t a q d i r d a ijtimoiy muhofazaga b o ' l g a n Konstitutsiyaviy h u q u q n i ro'yobga chiqarishni; — tabiiy resurslardan ayovsiz foydalanishga, atrof-muhitga, ekologik vaziyatga ziyon yetkazishga yo'l qo'ymaslikni bildiradi. Ijtimoiy va ma'naviy sohada: — u m u m i n s o n i y q a d r i y a t l a r g a , i n s o n p a r v a r l i k g ' o y a l a r i g a sodiqlikni, inson, u n i n g hayoti va shaxsiy daxlsizligi, erkinligi, q a d r - q i m m a t i , yashash joyini tanlash h u q u q i n i , inson h u q u q - lariga doir xalqaro m e ' y o r l a r n i qaror toptirishni; — ma'naviyat va axloqiylikni qayta tiklash, fuqarolarning va- tanparvarlik his-tuyg'ularini rivojlantirish, tarixiy yodgorliklar- ni saqlash va t a ' m i r l a s h n i ; — o'zbek tilini rivojlantirishni, bu tilning davlat m a q o m i n i to'liq ro'yobga chiqarishni; — hurfikrlilikni, vijdon va din erkinligi q o i d a l a r i n i q a r o r toptirishni; — ijtimoiy adolat qoidalarini ro'yobga chiqarish, aholining eng n o c h o r qatlamlari — keksalar, nogironlar, yetim-yesirlar, k o ' p bolali oilalar, o ' q u v c h i - y o s h l a r n i n g davlat t o m o n i d a n iqtisodiy muhofazaga b o ' l g a n kafolatli huquqlarini t a ' m i n l a s h n i ; — h a m m a u c h u n m a ' q u l sifatli tibbiy xizmatni t a ' m i n l a s h , onalik va bolalikni muhofaza qilishni; — yangi d e m o k r a t i k t a ' l i m konsepsiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish, u m u m i y t a ' l i m olish, kasbni va tegishli maxsus tayyorgarlikni o'tishni erkin tanlashda barchaga baravar h u q u q berishni; — ijodning b a r c h a turlarini rivojlantirish, o d a m l a r n i n g iste'- dod va qobiliyatlarini n a m o y o n etish u c h u n shart-sharoit yara- tish, m a ' n a v i y m u l k n i h i m o y a qilishni bildiradi. M a n a s h u n d a y siyosiy, davlat va Konstitutsiyaviy t u z u m g a erishishning kaliti fuqarolarning tinchligi va millatlararo totuv- likni t a ' m i n l a s h , q o n u n i y l i k va h u q u q - t a r t i b o t n i q a r o r t o p t i - rishdir. Huquqiy davlatning quroli ham, himoyasi ham, ko'zi ham, so'zi ham qonundir... Qonunni buzishga hech kimning haqqi yo'q. I. A. Karimov. O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi sessiyasida 1992- yil 4- yanvarda so'zlagan nutqidan 55 O'zbekistonning o'ziga xos taraqqiyot yo'li Islom Karimov- ning keyingi asarlari, m a ' r u z a va nutqlarida yangi m a ' n o - m a z - m u n bilan t o i d i r i l i b , aniqlashtirilib borildi. 1993- yilda nashr etilgan , , 0 ' z b e k i s t o n — b o z o r m u n o s a b a t - lariga o'tishning o'ziga xos y o ' l i " nomli asarida Islom Karimov yangi jamiyat qurishning besh tamoyilini asoslab berdi. 1. Iqtisodiyotni mafkuradan xoli etish, iqtisodning siyo- satdan ustunligi, o'ziga xos ichki qonunlarga muvofiq rivojlanishi. 2. Davlat bosh islohotchi, iqtisodiy o'zgartirishlarning tashabbuskori. 3. Qonun ustuvorligi, qonun oldida hammaning baro- barligi va hammaning qonunga bo'ysunishi. 4. Bozor iqtisodiyotiga o'tishning barcha bosqichlarida kuchli ijtimoiy siyosat yuritish, aholining muhtoj tabaqala- rini ijtimoiy himoyalashning ustuvorligi. 5. Bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich va izchil ravishda o'tish, islohotlarni inqilobiy sakrashlarsiz amalga oshirish. S h u n d a y qilib, O ' z b e k i s t o n n i n g o'ziga xos taraqqiyot yo'li nazariy va amaliy j i h a t d a n puxta belgilab olindi. Taraqqiyotning „ o ' z b e k m o d e l i " b u n d a n oldin yaratilgan v a mavjud b o ' l g a n modellarning birontasini takrorlamagan holda o ' z mohiyati va m a z m u n i j i h a t i d a n b u t u n l a y yangi taraqqiyot modelidir. Bu yo'l xalqimiz t o m o n i d a n h a m , xalqaro m a y d o n d a h a m taraqqiyot- ning „o'zbek modeli" deb qabul qilindi. Tanlangan yo'l yengil-yelpi y u m u s h e m a s edi, u xalqimizdan matonatni, mashaqqatli va ulkan bunyodkorlik ishlarini amalga oshirishni talab qilardi. Yangi jamiyat qurish ishlarini bir yo'la, siltov yo'li bilan bajarib bo'lmasligi davlat rahbarlaridan boshlab oddiy fuqarolargacha h a m m a g a tushunarli edi. Shoshma-shoshar- likka yo'l q o ' y m a s d a n , tadrijiy yo'l bilan keng qamrovli siyosiy, iqtisodiy va ma'naviy-ma'rifiy islohotlar o'tkazish lozim edi. O'zbekistonga xos taraqqiyot yo'lining nazariy, ilmiy, amaliy j i h a t d a n puxta ishlab chiqilishi bizning eng katta yutug'imizdir. T a n l a n g a n y o ' l n i n g t o ' g ' r i l i g i n i x a l q i m i z , d u n y o d a g i nufuzli davlat arboblari, siyosatchilar, iqtisodchi olimlar e'tirof etdilar. Yurtboshimiz I. A. K a r i m o v a n a s h u n d a y keng qamrovli is- lohotlarning ijodkori b o ' l d i , ularni hayotga tatbiq etishga b o s h - qosh b o i d i . Mustaqillik nuriga t o ' l g a n O'zbekistonning o ' t g a n 56 14 yili d a v o m i d a siyosiy, iqtisodiy va m a ' n a v i y - m a ' r i f i y islohot- lar, yangilanish yo'lidan borib, o'zimiz t a s a w u r etishimiz h a m qiyin bo'lgan ulkan zafarlarga erishildi. Download 1.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling