U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

Daromad hajmining o‘zgarishi natijasida jamg‘arma hajmining 
o‘zgarishi darajasi jamg‘armaga keyingi qo‘shilgan moyillik (JQM) deyiladi, 
ya’ni:
Y
S
zgarish
o
i
daromaddag
Sof
zgarish
o
armadagi
Jamg
JKМ




'
'
'
Demak, sof daromadning o‘sgan qismi ham yo iste’molga, yoki jamg‘armaga 
sarflanadi. Bu sarflangan qismlar o‘rtasidagi nisbat o‘zgargan taqdirda ham 
ularning umumiy yig‘indisi 1ga teng bo‘ladi, ya’ni:
.
0
,
1






Y
S
Y
C
 
Iqtisodiyotning barqaror rivojlanishi, tadbirkorlik faoliyatining samarali 
amalga oshishida jamg‘arish jarayonlarining ahamiyati beqiyosdir. Shunga ko‘ra, 
jamg‘arishning mohiyati, uning omillari va samaradorligi ko‘rsatkichlarini alohida 
ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq hisoblanadi. 
2. Jamg‘arishning mohiyati, omillari va samaradorligi 
Jamg‘arish iqtisodiyotdagi yalpi sarflarning tarkibiy qismlaridan biri 
hisoblanib, investitsion tavsifdagi tovarlarga talab darajasini belgilab beradi. 
Investitsiyalar jamg‘arishning amalda namoyon bo‘lish shakli bo‘lganligi sababli 
dastlab tahlilni jamg‘arishning mohiyati, omillari va samaradorligini nazariy 
jihatdan asoslash bilan boshlaymiz. 

---

159 
Jamg‘arish deb, milliy daromadning bir qismi asosiy va aylanma 
kapitallarni, shuningdek, ehtiyot zahiralarini ko‘paytirish uchun sarflanishiga 
aytiladi. 
Ishlab chiqarish va noishlab chiqarish maqsadidagi jamg‘arish bir-biridan 
farqlanadi. Jamg‘arilgan mablag‘larning moddiy ishlab chiqarish sohasining