Учебное пособие для студентов первого курса 5120100 «Филология и преподавание языка»
Download 1.23 Mb. Pdf ko'rish
|
Tilshunoslik nazariyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- 7-§. Ekstralingvistika
- Nazorat uchun savollar: 1.Tilshunoslik bilmi nazariyasining o‘rganish ob’eti haqida nimalarni bilasiz
|
6-§. Intralingvistika. Intralingvistikani ichki lingvistika deb ham
tushunsak bo‘ladi. Intralingvistika til birliklarining sistem aloqasini, munosabatini tashqi lingvistikaga bog‘liq bo‘lmagan holda o‘rganadi. Ichki 19 lingvistikaning o‘rganish ob’ekti fonologiya, leksikologiya va grammatika sanaladi. Tovushlar birikib sistem aloqa hosil qilishi jarayoni tadqiq qilinadi. Har qanday tovush to‘g‘ri kelgan ikiknchi tovush bilan birika olmaydi. Bu erda ham ma’lum qonuniyatlar mavjud bo‘lib, bu qonuniyatlar ichki lingvistikada o‘rganiladi. 7-§. Ekstralingvistika. Ekstralingvistikani tashqi lingvistika deb ham ataymiz. Tashqi lingvistika tilning taraqqiyoti va vazifasini ijtimoiy-siyosiy, ijtimoiy-tarixiy, etnik, jo‘g‘rofiy kabi faktorlar bilan bog‘liq tarzda o‘rganadi. Shunga ko‘ra, ushbu lingvistika tilni ijtimoiy hodisa sifatida o‘rganadi. Til juda murakkab ijtimoiy hodisa bo‘lib, bugungi taraqqiyot bosqichiga kelguncha ko‘plab faktorlar ta’sirida bo‘ldi. Ijtimoiy-siyosiy, ijtimoiy-tarixiy, etnik, jo‘g‘rofiy kabi faktorlar tilning rivojlanishi uchun muhim vazifani bajaradi. Nazorat uchun savollar: 1.Tilshunoslik bilmi nazariyasining o‘rganish ob’eti haqida nimalarni bilasiz? 2.Tilshunoslikka kirish fanining asosiy tekshiruv ob’ekti nimalardan iborat? 3.Umumiy tilshunoslikda qanday masalalar o‘rganiladi? 4.Mikro va makrolingvistikalar haqida ma’lumot bering. 5.Til sistemasi va uning asosiy unsurlari nimalardan iborat? 6.Semotika deganda qaysi sohani tushunasiz? Til belgisi deganda -chi? 7.Jamiyat taraqqiyoti va insonlarning ongli harakati, o‘zaro munosabatida til-nutq va yozuvning muhim o‘rni haqida nimalarni bilasiz? 8. Til qanday fanlar bilan uzviy aloqador? 9.Tilning jamiyatdagi vazifasi nimadan iborat? 10.Tilning material asosini nima tashkil etadi? 11.Ferdinand. de. Sossyur va Vilgelm fon Gumboldtlarning til va tilshunoslik fanini o‘rganish sohasidagi fikrlarini aytib bering? 12.Komporotivistikaning asoschilari kimlardan iborat? 13.Frans Boppning qiyosiy –tarixiy tilshunoslik sohasidagi xizmatlari nimalardan iborat? 14.Rasmus Raskning qiyosiy –tarixiy tilshunoslik sohasidagi xizmatlari nimalardan iborat? 20 15.Yakov Grimning qiyosiy –tarixiy tilshunoslik sohasidagi xizmatlari nimalardan iborat? 16.Aleksandr Vostokovning qiyosiy –tarixiy tilshunoslik sohasidagi xizmatlari nimalardan iborat? 17.Tilshunoslik fani bilan til tarixi fani tushunchasi hamda tilning ijtimoiy hodisaligi haqida “Yosh grammatikachilar “ fikrlarini izohlang? Download 1.23 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|