Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

 
Z a r a f sh o n daryosi Tojikiston hududidagi Zarafshon muzligidan 
boshlanadi. Yuqori oqimida u Mastchohdaryo deb atalib, chap tomondan 
unga Fandaryo kelib qo‘shilgach, daryo Zarafshon nomini oladi. 
Mastchohdaryo bilan Fandaryoning qo‘shilish joyidan 56 km quyida 
Zarafshon daryosiga chap tomondan ancha yirik hisoblangan Qishtutdaryo, 
so‘ng esa yana chap tomonidan Mag‘iyondaryo kelib quyiladi. Panjikent 
shahridan pastda Zarafshon daryosi O‘zbekiston chegarasini kesib o‘tadi 
va tekislikka chiqadi. Zarafshon daryosi Zarafshon botig‘iga chiqish 
joyidan g‘arbda, aniqrog‘i, Nurota va Qoratepa tog‘laridan unga bir qancha 
katta­kichik soylar oqib tushadi. Biroq, ular suvining sug‘orishga olinishi 
yoki yoyilmalarga sizib ketishi tufayli ko‘pchiligi Zarafshonga yetib kela 
olmaydi. 
Zarafshon daryosining suv zaxiralari 1962 - yildan boshlab 
Amu­Buxoro kanali orqali keltirilayotgan Amudaryo suvi bilan 
to‘ldirilmoqda. 
Zarafshon daryosining quyi oqimida, ya’ni daryo Zarafshon botig‘idan 
Qizilqum cho‘llariga oqib chiqqanidan so‘ng unga hech qanday irmoq, hatto 
soylar ham qo‘shilmaydi. Sug‘orishga sarf bo‘lishi tufayli Zarafshonning 

---

211 
suvi quyi oqim tomon kamayib boradi. Qadimdan Zarafshon suvi bilan Eski 
Tuyatortar kanali orqali Sangzor vohasi yerlari, Darg‘om kanali orqali esa 
Qashqadaryo vohasidagi ekin maydonlari sug‘orib kelinadi. Daryoning 
Dupuli ko‘prigi yaqinida aniqlangan o‘rtacha yillik oqimi hajmi 5,32 km
3
ga 
teng. 
S i r d a r yo Norin va Qoradaryoning qo‘shilishidan hosil bo‘lib, 
suv miqdori jihatidan u Amudaryodan keyingi o‘rinda turadi. 
 
N o r i n daryosi Markaziy Tyanshandan boshlanib, O‘zbekiston 
hududida havzaning eng quyi qismigina joylashgan. Uning o‘rtacha yillik 
oqimi 13,8 km
3
ga teng.