Uglyevodlar, monosaxaridlar

Mavzu: O'simliklar dunyosida mono
oligo polisaxaridlar


Reja:


Kirish
1. Tasniflash
2.Disaxaridlar va ulardan foydalanish
3.Polisaxaridlar
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar:


Tasniflash
Uglyevodlar. Uglevodlar o`simliklar tarkibida eng ko`p tarkalgan organik modda bo`lib, umumiy moddalarning 85-90 foizini tashqil etadi. Ular fotosintez jarayonining asosiy maxsulotidir. Uglevodlar xujayradagi asosiy ozika moddalardir.-Ular nafas olish jarayonida ishtirok etadilar-va organizmni energiya bilan ta`minlaydilar. Uglevodlar uchun zarur bo`lgan Oqsil, yog`lar va nuklein kislotalarning hosil bo`lishida ham ishtirok etadilar. Ularning molekulasi kimyoviy jixatdan uglerod, vodorod va kisloroddan tuzilgan. Masalan, glyukoza — S6N|2O6, saxaroza — S]2N22OI.
Hamma uglevodlar ikkita guruxga bo`linadi: 1) oddiy uglevodlar — monosaxaridlar; 2) murakkab uglevodlar — polisaxaridlar.
Oddiy uglevodlar parchalanganda uglevodga xos xususiyatga ega bo`lgan kichik birikmalar hosil bo`lmaydi.Ularning tarkibida (=S=O) va aldegid {- S ....) guruxlar bilan bir katorda spirtli (-oksi) guruxlar ham mavjud. Shunga kura aldozalar - tarkibida aldegid guruxbo`lgan monosaxarid-lar va ketozalar - tarkibida keton gurux bo`lgan monosaxaridlarga bo`linadi. Ayrim monosaxaridlar tarkibidagi uglerod atomlarining soniga karab Ham belgilanadi. Ya`ni uch uglerodli birikmalar - triozalar, turt uglerodlilar-tetrozalar, besh uglerodlilar - pentozalar, olti uglerodlilar - geksozalar va yetti uglerodlilar - geptozalar. Bu uglevodlar fotosintez va nafas olish jarayonlarida faol ishtirok etadilar.
Murakkab uglevodlar gidrolizlanish natijasida oddiy uglevodlarga parchalanadi. Bularga disaxaridlar, trisaxaridlar va polisaxaridlar kiradi.
Uglevodlarning tasnifi
Monosakkaridlar, disakaridlar va polisaxaridlar.
Uglevodlar (shakar, saxaridlar) - karbonil guruhini va bir nechta gidroksil guruhlarini o'z ichiga olgan organik moddalar. Aralashmalar sinfining nomi "uglerod gidratlari" so'zlaridan kelib chiqadi, uni birinchi marta 1844 yilda C. Shmidt taklif qilgan. Ushbu nomning paydo bo'lishi, fandagi ma'lum uglevodlarning birinchisi S ning yalpi formulasi bilan tavsiflanganligi bilan bog'liq._x(H₂O)_yuglerod va suv aralashmasidan iborat.
Uglevodlar o'simlik va hayvonot dunyosidagi barcha tirik organizmlarning hujayralari va to'qimalarining ajralmas tarkibiy qismi bo'lib, ular erdagi organik moddalarning asosiy qismini tashkil qiladi. Barcha tirik organizmlar uchun uglevodlarning manbai o'simliklar tomonidan amalga oshiriladigan fotosintez jarayoni.
Uglevodlar bo'linadi monosakkaridlar, oligosakkaridlar va polisaxaridlar.i
Monosaxaridlar (oddiy uglevodlar) uglevodlarning eng oddiy vakillari bo'lib, gidroliz paytida oddiy birikmalarga bo'linmaydi. Monosakkaridlar hujayrada sodir bo'ladigan jarayonlar uchun eng tezkor va yuqori sifatli energiya manbai hisoblanadi. Monosaxaridlar darhol karbonat angidrid va suvga oksidlanadi, oqsillar va yog'lar bir qator murakkab oraliq jarayonlar orqali bir xil mahsulotlarga oksidlanadi. Monosakkaridlar shirin ta'mga ega, shuning uchun ular "shakar" deb nomlanadi.