Umumiy doc

Signalni muvozanatlashtiradigan o‘lchash sxemalari strukturasi 1.3-rasmda 
keltirilgan. O‘lchanayotgan kattalik X dastlabki o‘zgartkich DO‘ ga yoki uning sezgir 
elementi SE ga keladi va Rx signalga aylantiriladi, bu signal kompensasiya kurilmasi 
KQ dan chiqqan R signal bilan moslashtiriladi. Kompensasiya qurilmasi KQ chiqish 
signali φ ni kompensasiya qiluvchi R
k
signalga o‘zgartiradi. 
1.3. – rasm. Signalni muvozanatlashtiruvchi o‘lchov asboblarining struktura sxemasi. 
Nobalans signali ∆R nomuvofiqlashtirish indikatori NI orqali kuchaytirgich K 
kirishiga beriladi. Kuchaytirgichning chiqish signali integrallovchi kurilma IQ ga 
СЭ ДЎ 
НИ 
К 
ИҚ 
КҚ 
y 
Р
к
y 
Р
х
∆Р 
Х 
АК 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

27
(masalan, reversiv dvigateliga) ta’sir qiladi yoki chiqish signali φ kuchaytirgich 
chiqishidan olinadigan signal yo‘q bo‘lganda o‘zgarmay qolaveradi. Signal asbob 
ko‘rsatkichi AK va kompensasiya qurilmasi KQ ga beriladi. SHunday qilib, chiqish 
signali 
φ 
o‘lchanayotgan 
X 
kattalik 
qiymatini 
aniqlaydi. 
Signalni 
muvozanatlashtiruvchi asboblar yuqori aniqlikka ega bo‘lib, kichik signallarni 
o‘lchash imkonini beradi, ammo ularning tezkorligi kam, bahosi yuqori, ishonchliligi 
esa to‘g‘ri o‘zgartkich asboblarinikiga qaraganda past. 
 
 
 
1.5-§. O‘LCHASH XATOLIKLARI VA ANIQLIK SINFI 
O‘lchash natijasida, odatda, o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymatidan 
farq qiladigan qiymati topiladi. Qo‘pincha, fizik kattalikning haqiqiy qiymati 
noma’lum bo‘ladi va shu kattalikning qiymati o‘rnida uning tajriba yordamida 
topilgan qiymatlaridan foydalaniladi. Bu qiymat kattalikning haqiqiy qiymatiga 
shuncha yakin bo‘ladiki ko‘zda tutilgan maqsad uchun undan foydalanish mumkin. 
Kattalikning o‘lchash usuli bilan topilgan qiymati o‘lchash natijasi deyiladi. 
O‘lchash natijasi bilan o‘lchanayotgan kattalikning haqikiy qiymati orasidagi farq