Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

Kerakli asbob va jihozlar: 
1. 
Katta proyeksion qurilma (336 56) – 1ta 
2. 
Qisqich (301 06) - 2ta
3. 
Vertikal shkala, 1 m (311 22) – 1ta 
4. 
Poʻlat oʻlchov lentasi, 2 m (311 77) – 1ta
5. 
Egarsimon asos (300 11) – 1ta

---

31 
6. 
Laboratoriya tagligi II (300 76) – 1ta 
7. 
Lotok, 552 x 197 x 48 mm (649 42) – 1ta
8. 
Kvarts qum 1 kg (309 00 743) – 1ta 
 
 
7-rasm: Moddiy nuqtaning gravitatsiya maydonidagi harakati. (1.20) tenglama 
asosida boʻladigan harakatning tanlangan koordinatalar sistemasida 
tavfsiflanishi. 
Qurilma: 
- Proyeksion qurilmani 8-rasmda koʻrsatilgani kabi stolga oʻrnating. 
- Latokni laboratoriya tagligiga oʻrnating.
- Qum toʻshalma sathi (I usulda) yoki oq qogʻoz varogʻi ustidagi nusxa olish 
qogʻozi (II usulda) sathi proyeksion qurilmadagi sharcha sathi (10 sm) bilan bir xil 
sathda boʻlsin. 
- Trayektoriyaning h maksimal koʻtarilish balandligini oʻlchash uchun shoxsimon 
asosga shkala oʻrnating. 
Tajribani oʻtkazish tartibi: 
a) Uchish uzoqligining otilish burchagiga bogʻliqligini aniqlash.
- Berilgan boshlangʻich 
𝑣
0
tezlikda s uchish uzoqligining 
𝛼 otilish burchagiga 
bogʻliqligini oʻlchang. 
-Tajribani proyeksion qurilma prujinasining boshqa ikki holati y′ani 
𝑣
0
boshlangʻich tezlikning yana ikki qiymati uchun ham takrorlang.

---

32 
Eslatma: Sharchaning tushish nuqtasi ikki usulda Qum toʻshalma (I usul) yoki oq 
qogʻoz varogʻi ustidagi nusxa olish qogʻozini qoʻyish (II usul) bilan qayd qilinishi 
mumkin. Ikkinchi usul uchun nusxa olish va oq qogʻozni yopishqoq lenta bilan 
mahkamlash tavsiya qilinadi. Har bir tushish nuqtasini raqamlab boring (336 56 
raqamli qurilma yoʻriqnomasiga qarang). 
8-rasm. Uchish uzoqligi va balandligining otilish burchagiga bogʻliqligini 
aniqlovchi tajriba qurilmasi tuzilish chizmasi. Biror oʻzgarish borligini tekshirish 
uchun 336 56 raqamli qurilma yoʻriqnomasi bilan solishtiring.