Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

Kerakli asbob va jihozlar: 
1. 
Katta namoyish qurilmasi (336 56) – 1ta
2. 
Ushlab turuvchi magnit (336 21) – 1ta 
3. 
Ta′minlash manbai 10 V DC va 2A
4. 
Past kuchlanishli transformator S (591 09) – 1ta
5. 
Metall oʻlchov lentasi (311 77) – 1ta 
6. 
Qisqichlar (301 07) – 3ta 
7. 
Asosli sterjen, 75 sm (300 43) - 1ta 
Qurilmani oʻrnatish. 
Namoyish 
qurilmasi 
prujinasini 
siqayotganda 
va 
ishga 
tushirganda 
barmoqlaringizni xavfli zonaga olib bormang. 

---

35 
Katta namoyish qurilmasini stolga eksplyatatsiya yoʻriqnomasi va 10-rasm 
asosida mustahkam oʻrnating. Oʻrnatilgandan keyin burab qotiriladigan (1) va (2) 
qisqichlarni mustahkam qotiring.
 
 
 
 
 
 
 
 
10-rasm. Qiyalik boʻylab harakatni oʻrganish qurilmasi va qiyalik burchagini 
oʻrnatish. 
Tutib turuvchi magnitni quvur oxiriga harakatni toʻxtatish uchun 10-rasmda 
koʻrsatilganidek oʻrnating. Proyeksiya nuqtasi va taglik ustuni orasidagi masofa 
taxminan 40 sm boʻlishi lozim. Kerakli elektr ulanishlarni amalga oshiring. 
Ta′minlash manbaini ulang va qurilma prujinasini siqing (qisish darajasi -2) va 
ikkinchi 30 millimetrli poʻlat sharni ushlab turuvchi magnitga biriktiring. 
Tajribani bajarish tartibi: 
Proyeksion qurilmaning ishga tushirish uchun qattiq siqilgan prujinasini boʻshatish 
mexnizmini bosing va sharlar uchishi trayektoriyasini kuzating. Kerak boʻlsa 
proyeksion qurilmani qayta sozlang. Agar sharlar toʻqnashsa prujinaning siqilish 
darajasini oʻzgartiring va tajribani takrorlang. 
Sinash uchun savollar: 
1. Otilish burchagini uchish uzoqligiga bogʻliqligini tushuntiring. 
2. Otilish burchagini koʻtarilish balandligiga bogʻliqligini tushuntiring. 
3. Erkin tushayotgan va gorizontga burchak ostida otilgan jismlar harakatlarini 
bogʻliqligini tushuntiring. 
4. Burchak ostida otilgan jism tezligining gorizontal va vertikal tashkil etuvchilari 
haqida ayting. 

---

36