Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

1. Tikuv mashinalarining turlarini sanab bering. 
2. Qo‘l yuritmali tikuv mashinalarining qanday asosiy qismlari 
mavjud?
3. Qo‘l yuritmali tikuv mashinasining tuzilishini izohlang.
4. Tikuv mashinasining qo‘l yuritma qismining tuzilishini aytib 
bering.
5. Tikuv mashinasida ishlaganda qanday texnika xavfsizligi qoidala-
riga 
amal qilinadi?
6. Tikuv mashinasida ishlaganda qanday sanitariya-gigiyena talablari-
ga 
amal qilish kerak?
7. Tikuv mashinasini ishga tayyorlash tartibini aytib bering.
Amaliy mashg‘ulot. 
Mashinada ishlash qoidalari.
Mashinada ipsiz tikish. Mashinaga ip o‘tkazish. 
Biriktiruvchi, ziy va bezak choklarini tikish
Tikuv mashinasida ishlash qoidalari.
1. 
Mashinani ishga tayyorlash. Mashinaning moylarini ar-
tib, tepkisini ko‘tarib, ustki va ostki iplarini o‘tkazib, baxya 
uzunligi to‘g‘rilab qo‘yiladi.
30-rasm. Baxya yuritkichni rostlash.
31-rasm. Igna 
o‘rnatish.
3
2
1

---

151
2. 
Ishni boshlash. Gazlamani tepki tagiga qo‘yib, igna 
tushiriladi. Ipning oxirini ushlab, tepki tushiriladi va ish 
boshlanadi.
3. 
Ishni bajarish. Belgilangan joydan baxyaqator tikish 
(gazlamani tortish yoki surish mumkin emas).
4.
Ishni tugatish. Ignani, tepkini ko‘tarib, gazlamani chap 
qo‘l bilan tortib, ipni 10–15 sm qoldirib uziladi. Tepkining 
tagiga bir bo‘lak gazlama qo‘yib, tepki tushirib qo‘yiladi. 
Mashina ignasi ham pastki holatga tushirib qo‘yiladi.
Mashinada ipsiz tikish. Asbob va materiallar: tikuv 
mashinasi, ipsiz tikish uchun gazlama bo‘lagi yoki qog‘oz, 
chizg‘ich, qalam.
1. Gazlama bo‘lagi yoki qog‘ozga chizg‘ich yordamida orasi
2 sm
ga teng bo‘lgan parallel chiziqlar o‘tkaziladi.
2. Mashinaning moylarini artib, tepkisi ko‘ 
tarib qo‘yiladi.
3. Gazlamani yoki qog‘ozni tepki tagiga qo‘yib, igna so‘ngra 
tepki tushiriladi va tikish boshlanadi.
4. Parallel chiziqlar bo‘ylab baxyaqator tikiladi. Bunda 
choklarning to‘g‘ri bo‘lishiga e’tibor beriladi.
5. Ignani, tepkini ko‘tarib, gazlamani yoki 
qog‘ozni chap qo‘l bilan tortib, tepki va igna 
tu shirib qo‘yiladi.