Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

2. Ushbu chizma orqali buyum yasash o‘rganiladi.
3. Ish o‘rinlari egallanadi va buyum yasashga kirishiladi.
4. Chizmaga mos ravishda o‘lchash va rejalash ishlari olib boriladi.
5. Randalash, qirqish, egovlash va pardozlash ishlari mos ketma-ket-
likda olib boriladi.
6. Murakkablik qilgan ish operatsiyalarida o‘qituvchidan yordam oli-
nadi.
Jihozlar: arra, randa, egov, jilvir qog‘oz hamda o‘lchov va rejalash 
asboblari.
6
1-rasm. Sabzavotlar to‘g‘rash taxtasini tayyorlash chizmasi.
300
20
200
60
75
20
40
40
20
30
10

---

77
 
Duradgorlik birikmalari to‘g‘risida ma’lumotlar
Duradgorlik birikmalari hosil qilishda bir necha bog‘lash 
usullari qo‘llaniladi. Buyumning qanday materialdan tay-
yorlanishiga va qanday maqsadlarda ishlatilishiga, unga qan-
day sifat berilishiga qarab detallar o‘zaro oddiy yoki mu-
rakkab ko‘rinishda biriktiriladi. Birikmalar hosil qilishda 
qo‘llaniladigan bog‘lash usullari: «dasta bet» bog‘lash, priz-
matik yoki to‘g‘ri tirnoqli birikmalar (bir tirnoqli yoki ko‘p 
tirnoqli), porsi usulida bog‘lash, zakrovli birikmalar, chok-
li birikmalar, «qaldirg‘och quyruqli» tirnoqli birikmalar va 
boshqalardan iborat.
«Dasta bet» bog‘lash duradgorlik birikmalari hosil qilish-
ning eng oddiy va oson usuli. Bu usul binokorlik ishlarida, 
issiqxonalarda yog‘och qismlarini o‘zaro biriktirishda, oddiy 
qoplama ramkalar, vitrinalar va boshqalar tayyorlashda qo‘l-
laniladi.
Birikmaning o‘lchamiga qarab detallar bir-biriga mix-
lash yo‘li bilan, burama mix, bolt yoki changak yordamida 
qotiriladi.
«Dasta bet» bog‘lashda detallar «Г» simon, «T» simon 
shaklda to‘g‘ri va «qaldirg‘och quyruq»li qilib biriktirilishi 
mumkin (62-rasm).
a
b
d