«umumkasbiy va iqtisodiy fanlar» kafedrasi metrologiya va standartlashtirish fanidan amaliy mashg

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

7 
1-Amaliy mashg‘ulot 
 
“Metrologiya to’g’risida”gi, “Standartlashtirish to’g’risida”gi va 
“Maxsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish to’g’risida”gi O’zR qonuni 
bo’yicha tushunchalar berish. 
 
Maqsad: Qonunlarning vazifasini va ularning tadbiq qilinishini 
o’rganish. 
Reja: 
1. “Metrologiya to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 
tuzilmasini qisqacha tahlili. 
2. Metrologiya bo‘yicha asosiy atamalar va ta’riflar. 
3. Metrologiyaning asosiy aksiomalari va postulatlari. 
“Metrologiya to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni 
tuzilmasini qisqacha tahlili 
 
Ma’lumki, 1993 yilning 28 dekabrida O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidenti tomonidan ketma-ket uchta, ya’ni “Standartlashtirish to‘g‘risida”, 
“Metrologiya to‘g‘risida” va “Mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish”gi 
Qonunlari imzolangan edi. Bu qonunlarning hayotga tadbiq etilishi 
Respublikamizdagi mavjud metrologiya xizmatini yangi rivojlanish 
bosqichiga ko‘tarilishiga asos bo‘ldi. Shulardan biri, ya’ni “Metrologiya 
to‘g‘risida”gi qonun ustida to‘xtalib o‘tamiz. 
Bu qonun Respublikamizda metrologiyaning rivojlanishiga va 
metrologik ta’minot masalalarini hal etishning mutlaqo yangi bosqichiga olib 
kirdi. 
“Metrologiya to‘g‘risida”gi qonun 5 bo‘limdan iborat bo‘lib, bu 
bo‘limlar 21 moddani o‘z ichiga olgan. Respublikamizda metrologiya 
xizmatini yo‘lga qo‘yish va bunda jismoniy va yuridik shaxslarning ishtiroki 
va funksiyalari, bu boradagi javobgarliklar bo‘yicha keng ma’lumotlar 
berilgan. 
Mazkur qonun quyidagi bo‘limlardan iborat: 
1 bo‘lim. Umumiy qoidalar (1-4.1 moddalar). 
2 bo‘lim. Fizik o‘lcham birliklari, ularni qayta hosil qilish va qo‘llash (5-
8 moddalar). 

---

8 
3 bo‘lim. O‘zbekiston Respublikasining metrologiya xizmatlari (9-11 
moddalar). 
4 bo‘lim. Davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati (12-19 moddalar). 
5 bo‘lim. Metrologiya ishlarini moliyaviy ta’minlash (20-21 moddalar). 
1 bo‘lim quyidagi moddalardan iborat: 
1-modda. Asosiy tushunchalar. 
2-modda. Metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlari. 
Metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu qonundan va O‘zbekiston 
Respublikasining o‘zga qonun hujjatlaridan iboratdir. 
3-modda. Xalqaro shartnomalar va bitimlar. 
Xalqaro shartnomada yoki bitimda O‘zbekiston Respublikasining 
metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlaridagidan o‘zgacha qoidalar 
belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma yoki bitim qoidalari qo‘llanadi. 
4-modda. Metrologiyaga oid faoliyatni davlat tomonidan boshqarish. 
Metrologiyaga oid faoliyatni davlat tomonidan boshqarishni metrologiya 
bo‘yicha milliy organ - O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va 
sertifikatlashtirish agentligi (“O‘zstandart” agentligi) amalga oshiradi. (O‘zR 
25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi qism). 
4-1-modda. O‘lchashlarning yagonaligini ta’minlashga oid normativ 
hujjatlar. O‘zbekiston Respublikasining korxonalari, tashkilotlari, davlat 
boshqaruv organlari, yuridik shaxslar birlashmalari metrologiya sohasidagi 
davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati tadbiq etiladigan doiradan tashqaridagi 
normalar va qoidalarni belgilaydigan, o‘lchovlarning yagona birlikda bo‘lishini 
ta’minlashga oid, “O‘zstandart” agentligi tomonidan tasdiqlangan normativ 
hujjatlarni aniqlashtiradigan va ularga zid bo‘lmagan normativ hujjatlarni o‘z 
vakolatlari doirasida ishlab chiqishlari mumkin. (O‘zR 25.04.2003 y. 482-2-
son Qonuni tahriridagi modda).