Umumtexnika fanlari va texnologiya kafedrasi ro‟yxatga olindi №2020 y ― ‖ «tasdiqlayman»

Tanda va arqoq iplarni tayyorlash. 
Gazlama—uzaro perpendikulyar iplar sistemasining o‗rilishidan hosil
bo‗ladigan to‗quvchilik buyumi. Gazlamada uzunasiga yotadigan iplar tanda 
sistemasi yoki tanda deyiladi; ko‗ndalang yotadigan iplar arqoq sistemasi yoki 
arqoq deyiladi. Tanda va arqoq to‗quv stanogida o‗rilishadi. 
Tandani to‗quvchilikka tayyorlashda quyidagi ishlar bajariladi: kalava ip 
qayta o‗raladi, tandalanadi, ohorlanadi, remizkalar va berdoga o‗tkaziladi. 
Kalava ip o‗rash mashinalarida kalavadan bobinaga qayta o‗raladi. Bunda 
kalava ipdagi nuqsonlar yuqoladi va ipning uzunligi oshadi. 

---

34 
Tandalash — bir nechta bobinalardagi kalava ipni bitta tanda valigiga yoki 
to‗quv navoyiga qayta o‗rash; bunda bir necha kalava iplarning uchi to‗quv 
navoyiga mahkamlanadi va bir-biriga parallel qilib o‗raladi. SHunda tanda hosil 
bo‗ladi. YUpqa shoyi gazlama to‗qish uchun tandada 9000 va undan ortiq parallel 
iplar bo‗lishi mumkin. 
Ohorlash — tanda iplarining pishiqligini, egiluvchanligini, elastikligini va 
silliqligini oshirish maqsadida unga maxsus tarkib — ohor (shlixta) shimdirish. 
To‗qish paytida tanda iplari to‗quv stanogida ancha taranglanadi va remizkadarga, 
berdoga va o‗zaro ishqalanadi, shuning uchun ular oldin ohorlab olinadi. 
Ohor tarkibiga un, kraxmal, glitserin va hokazolar kirishi mumkin. Hozirgi 
vaqtda ohor tarkibidagi oziq-ovqat mahsulotlari o‗rniga kimiyaviy moddalar — 
poliakrilamid va natriy silikat ishlatilmoqda. 
Tanda relizkalar va berdoga qo‗lda o‗tkaziladi. Remizka ikkita plankadan 
iborat bo‗lib, ularning orasiga gulalar joylashtirilgan, gulalarning o‗rtasida 
teshiklar (ko‗zlar) bo‗ladi. Tanda iplari ana shu ko‗zlardan o‗tkaziladi. Gazlama 
to‗qishda remizkalar soni turlicha bo‗lishi mumkin (ularning soni o‗rilish naqshiga 
bog‗liq). Tanda remizkalarga ma‘lum to‗quv o‗rilishiga muvofiq o‗tkaziladi; keyin 
tanda berdoga o‗tkaziladi. Berdo — yassi plastinkalardan qilingan metall taroq. 
Plastinkalar ikki tomonidan tutashtirib qo‗yilgan. 
Bundan tashqari, tandadagi har bir ip lamel — yassi metall plastinka 
teshigiga o‗tkaziladi. Tanda iplari uzilganda ana shu lamel to‗quv stanogini 
to‗xtatadi. 
Arsotsni tayyorlash uchun kalava ip yoki iplar kalava yoki bobinalardan 
maxsus yoroch shpulalar (g‗altaklar) ga qayta o‗raladi.