Umumy dil bilimi

Hödürlenilýän edebiýatlar:
1. Арапов М.В. Квантитативная лингвистика. – М., 1988.
2. Головин Б.Н. Язык и статистика. – М., 1971.
3. Пиотровский Р.Г., Бектаев К.Б., Пиотровская А.А. Математи-
ческая лингвистика. – М., 1977.
Dünýäniň meşhur dilçileri barada
gysgaça maglumat
Abu Haýýan al-Garnaty (1256–1344) dil bilimine goşan ägirt 
goşandy bilen tapawutlanýar. Onuň «Kitabul-Idrak li Lisanil-Etrak» 
(«Türki dillerini öwrenmek üçin gollanma») kitaby türki halklaryň 
dilini, taryhyny, medeniýetini öwrenmekde gymmatly çeşmedir.
12. Sargyt № 89

---

178
Kitap türkiçe-arapça sözlük we grammatika görnüşinde iki 
bölüme bölünipdir. Abu Haýýan al-Garnatynyň sözlügi türki dilleriň 
aýratynlyklaryny deňeşdirmekde-de uly ähmiýete eýedir. Bu ýygyndy 
türki dilleri öwrenmekde okuw kitaby bolup hyzmat edipdir, mundan 
başga-da ol özünde türkmen hem-de gypjak dilleriniň deňeşdirme 
sözlügini, grammatikasyny jemleýän-de bolsa, käbir ýagdaýlarda aw-
tor tatar, bulgar, uýgur we beýleki türki dillerine-de degip geçýär.
Aleksandr Hristoforowiç Wostokow (1781–1864) görnükli dil-
çi alym.A.H.Wostokowa slawýan diliniň taryhy bilen gyzyklanmak 
uly üstünlik getirýär. Ol «Slawýan dili barada pikirlenme» (1820 ý) 
atly işinde slawýan dillerini deňeşdirýär hem-de olaryň ses taýyndan 
meňzeşligini görkezýär. Wostokowyň bu işi gadymy slawýan diliniň 
manysyna düşünmekde uly ähmiýete eýe bolýar. A. H. Wostokow 
«Rus grammatikasy» (1831 ý.) atly meşhur kitaby ýazýar. Ol bu ki-
tapda rus diliniň grammatiki häsiýetleri barada belläp geçýär. Bu ki-
tap birnäçe gezek çap edilýär. A. H. Wostokow dialektologiýa bilen 
hem meşgullanypdyr. 1858-nji ýylda onuň «Gadymy slawýan söz-
lügi» atly kitaby çapdan çykýar.