Universiteti d. J. Urakov, R. N. Tursunov a. A. Biykuziyev

0 ‘rta podsholikning inqirozi sabablari. Fir’avn Amenemxet IV 
vafoti bilan mamlakatda 12-sulolaning erkak vakillari qolmadi. 
Garchand uning o ‘gay singlisi Nefrusebek fir’avn sifatida taxtga 
ko‘tarilsada, M isrda ichki nizolar ortib bordi. Mil. avv. 1786-yilda 12- 
sulola o ‘miga 13-sulola vakillari keldi. Ushbu sulola vakillaridan 
Sebekxotep II va Amenemxet V davriarida siyosiy inqiroz avj ola 
boshladi. 0 ‘rta podsholik yana nomliklarga bo‘linib ketdi.
“Turin papirusi” m a’lumotlariga ko‘ra mil. a w . 1675-yilda Quyi 
Misrga Osiyodan ko‘chmanchi giksos qabilalari kirib keladilar va 
Deltani egallaydilar. Giksoslar, Misrga Shimoliy Arabiston, Falastin 
va Suriya yerlaridan kirib kelganlar. Giksoslar sardori Xian fir’avn 
maqomini qabul qilib, 15-sulolaga asos soladi. Ular Quyi Mismi 100 
yildan ko'proq (ayrim manbalarda 108 yil)boshqardilar. Ammo, 
Yuqori Misr nomligi Fiva shahri boshchiligida mustaqillikni saqlab 
qoldi. Giksoslar Avarisni poytaxt qilib, u yerdan Deltani boshqardilar. 
K o‘chmanchilami g ‘alabasini jangovar aravalar ta’minlab berdi. Misr 
qo‘shini piyoda jan g qilishga ko ‘nikkan edi. Yuqori M isming ayrim 
nomliklari 
giksoslarga 
o ‘lpon 
toMaydigan 
boMdilar. 
Giksos 
fir’avnlaridan Xian va Apepilar (hukmronlik yillari munozarali) 
davrida Quyi M isr kuchaydi, ammo butun Yuqori M isr hududini 
butunlay egallay olmadilar. Ular Abidosga qadar o ‘z ta’sir doiralarini 
saqlab tura olishlari mumkin edi. Natijada bir oz vaqt o ‘tib, Yuqori 
Misrliklar Fivada 17-sulolaga asos soldilar. Fiva nomligi tez orada 
Yuqori Misr nomliklarini Kamos boshchiligida birlashtira oldi. Nil 
daryosida harbiy flot tuzildi, q o ‘shin tartibga solindi. Avaris hukumati 
giksos fir’avni Apopi boshchiligida Kush podshosiga maktub yozadi 
va Fiva nomligini bo‘lib olishni taklif qilgan. Fiva nomarxi 
Kamosning 1-2 tosh bitiklarida keltirilishicha, elchi y o ‘lda qo‘lga 
tushib qoladi va Kamos giksoslarga qarshi urushni boshlaydi.
25

---

Keyinchalik urushda to'liq g‘alabaga Kamosning ukasi Yaxmos erisha 
oladi va giksoslami Misrdan quvib yuborishga muvaffaq bo‘lgan.