Urganch Davlat Pedagogika Institutu Pedagogika fakulteti Texnologik tàlim yònalishi 1 kurs sirtqi bòlim talabasi

Oldingi burchak γ – bu oldingi yuza bilan kesish yuzasiga perpendikulyar bo’lgan yuzalarning orasidagi burchak. Orqa burchak α – bu orqa yuza bilan kesish yuzalari orasidagi tirqishning burchagi. Agar kesuvchi qirraga normal kesimida kesuvchi asbobni oldingi va orqa burchaklari og’ma chiziqli bo’lsa, u holda urinma holda ularni to’g’ri chiziqlar bilan almashtiriladi (1-b rasm). γ va α burchaklardan tashqari kesuvchi tig’lar rejadagi φ va φ₁ va asosiy kesuvchi tig’ni og’ish burchagi λ bilan ham charxlanishi mumkin.

1. 
   rasm. Asosiy kesuvchi tig’ga normal bo’lgan kesuvchi pona yuzasining kesishuvi:
   

a – to’g’ri chiziqli oldingi va orqa yuzalar (qirralar); b – og’ma chiziqli oldingi va orqa yuzalar

Toza va yakunlovchi ishlov berishga mo’ljallangan tishlarning kesuvchi tig’larini charxlashda tig’ni o’tkirligiga e’tibor qaratish kerak, ρ dumaloqlanish

radiusi (ρ=0,005 mm) va kesiluvchi qatlamni qalinligi a_z bilan xarakterlanadi. Kesuvchi ponani o’tmas holga kelishi ushbu radius-ni ortishiga olib keladi va a_z≤0,02 mm.da qatlamni kesish o’rniga kesiluvchi qatlamni ezish va zichlash sodir bo’ladi (2-a rasm) va natijada ishlov berilgan yuzaning sifati buziladi


^{a b v}

2. 
   rasm. Kesuvchi ponaning shakllari: a – charxlashda; b – oldingi qirra bo’yicha yeyilishda; v – orqa burchak bo’yicha yeyilishda
   

Yuqori surish bilan ishlashda ponani yeyilishi oldingi yuzada lunka ko’rinishida to’planadi (2-b rasm), mo’rt materiallarga ishlov berishda yupqa qirindi olishda – orqa yuzada yeyilish maydonchasi ko’rinishida (2-v rasm) to’planadi. Buni qayta o’tkirlashga qo’yimni tayinlash va kesuvchi tishlar shaklini tanlash hamda charxlash usullarini tanlashda hisobga olish lozim bo’ladi.

2.