Urganch Davlat Universiteti Filologiya va tillarni o’qitish, o’zbek tili (sirtqi bo’lim) 3-kurs talabasi Gulimova Shaxloning Ogahiyning poetik mahorati fanidan mustaqil ishi

Mavzu: Istiqlol davrida Ogahiyshunoslik
Istiqlol davri o'zbek adabiyotshunosligining muhim sohalaridan biri - oslik ogahiyshunoslik takomilida yangi bosqich bo'ldi. Bu bosqichda buyuk shoir, tarjimon va tarixchi Ogahiy merosini mustaqillik mafkurasi, milliy g'oya mezonida o'rganish, tadqiq va targ'ib qilish kuchaydi. Ogahiyning asarlarini o'zbek tiliga tarjima qilish, Ogahiy asarlari bo'yicha maqolalar va risolalar yaratish ishlarini amalga oshirishda taniqli shoir,tarjimon va tadqiqotchi Matnazar Abdulhakimning xizmatlari beqiyosdir
Shuni aytib o’tish kerakki, keyingi yillarda hech qanday asossiz Lutfiy, Otoyi, Sakkokiy, Bobur, Mashrab, Turdi, Munis, Ogahiy, Feruzlarning ijodi o’rganilmayotir, biz faqat Navoiy, Muqumiy, Furqat, Zavqiy, Avaz kabi shoirlar ijodini o’rganish bilan cheklanib qolganmiz” – degan edi. Shundan keyin “Ogahiyshunoslik” fani vujudga keldi, 1958 yilda Xivaga Toshkentdan Subutoy Dolimov (1907-1991) kelgan, u zo’rg’a Ogahiy va Munisning qabrini topgan.
Adib qalamiga mansub 26 asardan hozirgi kunda 4 tasi topilganicha yo’q, uning asarlarining 22 tasidan 16 tasi saqlngan. Jumladan, 6 asari (11 nusxada) Beruniy nomidagi Respublika Sharqshunoslik institutida saqlanmoqda. Sank Peterburgda 10 ta va Dushanba shahrida 8 ta asari mavjud.

Mavzu: Ogahiyning forsiy merosi

Ogahiyning barcha tarixiy asarlariga xos bo lgan leksik va sintaktik ʻ xususiyatlar haqida mulohaza yuritar ekan, jumladan, ularda forsiy izofa va izofiy zanjirning keng qo llanganligi, ʻ murakkab sintaktik qurilmalarda fors tili sintaktik qurilishining ta siri katta ʼ ekanligini misollar orqali ko rsatib ʻ beradi.
XVII – XIX asrlar eski o zbek tili ʻ morfologik xususiyatlarini tekshirgan A.Matg oziyev ko plab obyektlar ʻ ʻ qatori Munis va Ogahiy qalamiga mansub “Firdavs al-iqbol”, Ogahiyning “Zubda at-tavorix”, “Gulshani davlat”, “Shohid al-iqbol” kabi asarlarini mavjud qo lyozmalaridan foydalangan holda ʻ tahlilga tortgan
O’ylaymizki, ogahiyshunoslik ʻ rivoji butun ijtimoiy fanlar rivoji va taraqqiyotiga munosib hissa qo sha oladi. Zero, Muhammad ʻ Rizo Ogahiy merosi milliy manaviy mulkimizning ajralmas ʼ salmoqli qismidir.

Mavzu :Ogahiy g`azallarida timsollar ko`lami

Ey yuzing shavqi tanimdin oldi jon, bir bo`sa ber,
Vay labing zavqi ichimni qildi qon, bir bo`sa ber.

Tobakay qahring bila nokom o`ylakim goh-gohi,

Til uchidin lutf etib ochib dahon, bir bo`sa ber.

Xastalarg`a no`shi la’lingdur ravo baxsh abad,

To topoy man ham hayoti jovidon bir bo`sa ber

Gar tani bemorima bermak tilarsan noza jon,

Jon kibi ko`ksim aro aylab makon, bir bo`sa ber.

Tasavvufiy ruhda bitilgan asarlarni o'qish kishidan alohida tayyorgarlikni talab qiladi. Xususan, bunda tasavvufiy istilohlardan boxabar bo'lish lozimdir. Yo'qsa, asar ma'nosi anglashilmaydi yoki butunlay zid ma'noda tushunilishi mumkin. Ushbu g'azalda ham lirik qahramon yorga yolborib: "Bir bo'sa ber", deya o'tinar ekan, bunda solih bandaning Allohdan lutf-u marhamat tilayotganini ko'rishimiz mumkin.

“Sallamno” radifli g`azal
Ushbu g’azalni o’qir ekansiz, unda ifodalangan oshiqning samimiy so’zlari sizni beixtiyor o’ziga maftun etadi. Yor o’z jafolari bilan oshiqqa qancha zulm qilmasin, oshiq uchun bu azoblar ham rohat bo’lib tuyuladi va buning uchun yorga “Sallamno - tasanno” deydi.

Mavzu: “Ta`viz ul- oshiqin” devonining 2014-yilgi nashri bilan tanishish

Mumtoz adabiyotimizning eng yirik vakillaridan biri, Navoiydan so‘ng “eng ko‘p va xo‘p” yozgan shoir degan e’tirofga loyiq ko‘rilgan Muhammadrizo Erniyozbek o‘g‘li Ogahiyning “Ta’viz ul-oshiqin” (Oshiqlar tumori) devoni O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi homiyligida nashrdan chiqdi.
Ogahiy nafaqat Sharq mumtoz adabiyoti, balki jahon adabiyoti xazinasiga o‘tlig‘ g‘azallari, tarixiy asarlari va tarjimalari bilan munosib hissa qo‘shgan zabardast o‘zbek shoirlaridan hisoblanadi.