Urganch davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti

HARAKATLI O`YINLAR ORKALI O`KUVCHILAR IJTIMOIY FAOLLIGINI TARBIYALASH

Ma'lumki, ta'lim tizimida milliy harakatli o`yinlardan foydalanish muxum pedogogik axamiyatga ega. CHunki milliy harakatli o`yinlar o`kuvchini salomatligini mustax^amlaydi, chidamlilik, chakkonlik, tezkorlik va boshka sifatlarni rivoj lantiradi va * bo`lar o`z navbatida fukaroda ijtimoiy faollik xislatlarini tarkib toptirishga xizmat kiladi.

O`quvchilarning ijtiraoiy faoligisiz xam ma'naviy, xam jismoniy barkamollikka, o`z; salomatligini nazorat kila olish va chiniktirishga, tana a'zolari va umumiy ish; kobiliyatlarini o`stira oiish raadaniyatini shakllantirishga erishib bo`lmaydi. SHuning" uchun darslarda, sinfdan tashkari mashg`ulotlarda harakatli o`yinlarni o`rgatish

jarayonida o`kuvchilar faoligini kaysi yo'1 va vositalar bilan ,kanday tashkiliy -pedogogik shart-sharoit bilan ta'minlash mumkinligini muloxaza kilmochimiz.

Maktab va o`kuv yurtlarida jismoniy tarbiya o`kituvchilari ish tajribalarini ko`zatish shundan dalolat beradiki, harakatli o`yinlarga o`rgatishda o`kuvchilar faoligini taminlash uchun xar bir o`yinning mazmuni, vazifasi va koidalari kurgazmali vositalardan foydalanib tushuntirish berish lozim? Bu esa o`kuvchilarni o`yinga ongli munosabatda bo`lish, uni to`g`ri bajarish.o'z xatolari va yutuklarini to`g`ri tushuntirish va o`z xarakatlarini urtoklari xarakatiga kiyoslab taxlil kilish imkonini beradi.

Uyinni o`tkazishga tayyorgarlik kurishda xar bir o`kuvchi oldiga anik vazifalarni belgilab ko`yish, 6u vazifalarni yoshiga, imkoniyatiga mos toishiriklari tanlash. o`quvchilarda kizikish bilan bajarish, xoxishni gozaga keltiradi.

Odatda, o`iin tashkil kilish va utkzishda xar bir o`kuvchining iloji boricha tashabbus ko`rsatib, faol katnashishga e 'tirof berish, rag`batlantirishga e'tibor beriladi. o`quvchilar ijodiy faollik bilan o`yinasalar, o`yinlar ularda tashkilotchilik kunikma va malakalarini ustiradi. Oldiga kuyilgan maksadga erishish uchun safdoshiga erdam berish, o`z xrlicha yoki jamoadoshlari bilan bir karorga kelishi uni o`yinda tashabbuskorligidir. Agar o`kuvchilar o`yinni adgari kurgan bo`lsalar o`yin paytida ularning faolligi yanada yukori bo`lishi mumkin. Eng muxumi o`kituvchi o`rgatishda o`kuvchi biladigan uiindan bilmaidigan uiinga utish kuprig`ini yaratishdir

o`quvchilarning o`yinni kanday egallab olishlariga karab ularga kapitanlik, xakamlik, nazoratchilik, kotiblik kilish ishlarini topshirish ular o`yinga uyushkokolik bilan katnashadigan bo`lganlaridan sung o`ziga yordarnchilar tayinlashi mumkin. Ayniksa bogcha, kuyi sinflarda jismoniy madaniyat mashgulotchilari sifatida foydalanish muxum ta'lim tarbiyaviy axamiyatga ega.

Farg`ona shaxridagi 10, 25 - o`rta maktablarida yukori sinf o`kuvchilaridan futbol, volleybol engil atletika buyicha xakamlar nazoratchilar ukitkuvchi eradmchilari tayyorlanmokda. Bo`lar bolalar bogchalarida jismoniy madaniyat mashgulotlap tashkil etish tarbiyachilaga yordam beradilar. Musobakalarni tashkil etish va ularni boshkarishda faol ipggirok etadilar. Bu esa barcha o`kuvchilarni jismoniy madaniyat va sportga kizigishlarini oshishga, tugarak va sektsiyalarda shugullanuvchilar midorini oshib borishga xizmat kilmokda.

3 Jismoniy madaniyat darslarida harakatli o`yinlarni o`rgatish bilan birga gigienina, sog`lom turmush tarzi, ekologiya va salomatlikka oid axborotlarni berish orikali o`kuvchilarning o`z salomatliklari uchun o`zlari kaygurish ' extiyojlarini shakllantirish bilan ijtimoiy folligini oshirish mumkin.

a) salomatlikni mustax^amlash, chiniktirishga karatilgan milliy : harakatli o`yinlardan foydalanish;

b) tana muvozanatani sakday bilishga, tezkorlikka, chidamlilikka ? o`rgatadigan harakatli o`yinlardan foydalanish;

v)sog`lomlashtirish, turli darajadagi jismoniy rivojlantirish dagi o`kuvchilar uchun harakatli o`yinlarni tanlash;

g) akl, faxm-farosat va chakkonlikni rivojlantirishga kara tilgan harakatli o`yinlardan foydalanishni ta'minlash zarur.

Uzbekiston Respublikasi "Sog`lom avlod" davlat dasturi millatimiz, xalkimiz kelajagini ko`zdatutib xam jismoniy xam manaviy sog`lom farzandlarni shakllantirishm ko`zda tutadi. Jismoniy madaniyat va sport tadbirlari, ayniksa o`kuvchilarni o`z salomatligini asrashga,harakatli o`yinlarga o`rgatish orkali faoligini ta'minlash sog`lom avlodni shakllantirish omilidir. Buning uchun davlat ta'lim standartlari talabalari asosida bilim kunikma va malakalar berishda saloxiyatga ega bo`lgan ilg`or mamlakatlar tajribalari, yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish lozim.